Chỉnh sửa ngày 14/4/2013 để chèn thêm ảnh. Lưu ý: hiện EvoLit không dùng tên miền evolit.talk4fun.net nữa, chỉ có một tên miền là www.evolit.tk
2-Lỗ hổng về sự thông minh: "Có
ai trong chúng ta là nhân chứng cho một người đang ngu đần
đột nhiên trở thành thông minh tuyệt thế không? ...một
khi chúng ta là con cháu của loài khỉ thiệt ngu độn?"
A. BỖNG VỚI CHẲNG NHIÊN:
 |
Cây tiến hóa của linh trưởng, nhánh chia người
và chimpanzee ở cuối bên phải. Lưu ý: Truy cây
dần về gốc với mỗi giao điểm của 2 nhánh là tổ tiên chung,
không nên nhầm rằng trình tự tiến hóa là từ trái qua phải! |
“Từ vài ngàn năm nay,
khi con người đã biết viết chữ trên giấy, chưa hề có
một con khỉ nào đột nhiên thông minh như con người.”
1.
Chữ viết đã có từ nhiều ngàn năm nhưng hầu hết
chiều dài lịch sử, đa số con người đều mù chữ, vậy
họ có thể ghi chép lại điều họ thấy ko, hay chỉ có
thể truyền miệng để rồi nó biến tướng hết nhìn ra
thành những chuyện “Bác Ba Phi”?
2.
“Vài ngàn năm” có thể hù được
thiên hạ, nhưng với những người có tìm hiểu chút ít
về tiến hóa, khoảng thời gian đó chẳng đáng
là bao cả. Khi người ta nói về tiến hóa, người ta nói
“trăm ngàn năm”, “triệu năm”, “chục triệu năm”
v.v, chứ ngàn năm là thời gian quá ngắn để cho những
thay đổi quá lớn diễn ra. Tiến hóa khả thi vì nó chọn
lọc dựa trên những biến dị nhỏ hình thành tự nhiên
trong quần thể sinh vật qua một khoảng thời gian rất
dài chứ không có gì “đột nhiên”.
Tự
nhiên bùm một cái mà thành tuyệt thế thì đúng là chỉ
có trong phim chưởng, nhưng tiến hóa (TH) có nói thế đâu! TH đâu có
nói “hihi con khỉ đang dài 1 m, óc như trái nho qua một
đột biến thành con người cao 1.75 hộp sọ 1700 cm3”?!
Không cần tài liệu cao xa, ngay SGK 12 đã đưa ra một loạt
các dạng trung gian mà qua đó vượn người cao dần và óc
bự dần ra. Từ vượn người tổ tiên Đriôpitec
(Dryopithecus africanus)
hộp sọ 350 cm3=> Australopithecus
cao 1.2-1.4m, 450-750 cm3=>Homo
habilis 1.5m, 600-800 cm3 đã đi
thẳng đứng biết chế tác công cụ đá=>Homo
erectus 1.7m, 850-1100 cm3=> Homo
neanderthalensis, tuy không phải tổ
tiên con người nhưng cũng thể hiện biến chuyển về thể
tích hộp sọ: 1400 cm3=> Người Crômanhôn 1.8m, 1700 cm3.
Cái “đột/tự/bỗng nhiên” một lần nữa cho thấy sự hoàn toàn mù mờ của tác giả về tiến hóa, đó là
18 triệu năm
đấy ;)! Tự nhiên thông minh, tự nhiên cao đúng là không
được nhưng cao
dần lên, thông minh
dần lên được
không? CÓ! Minh chứng là ngày xưa ta gọi “Nhật lùn”,
vì họ thấp bé nhẹ cân, ngày nay mấy người “Nhật
lùn” có chiều cao trung bình nam 1.7m nữ 1.6m trong khi VN
ta thì nam 1.6m nữ 1.5m!
Từ một sinh vật gần giống tinh tinh - "con khỉ" - 7 triệu năm trước (tuổi ước tính của loài CHLCA - Chimpanzee-Human Last Common Ancestor, tổ tiên chung cuối cùng của tinh tinh và người) là thời gian hai nhánh tách ra từ cây tiến hóa đã tạo thành người và tinh tinh. Chúng ta thật ra không thể hình dung 7 triệu năm là một khoảng thời gian dài thế nào đâu. Từ thời Hùng Vương dựng nước đến nay, xuyên suốt chiều dài lịch sử đã bao biến cố xảy ra, bao thế hệ người sinh ra và chết đi vậy mà chỉ có 4000 năm; 7 triệu năm là đủ cho lịch sử của dân tộc ta lặp lại 1750 lần! Vâng, nếu chúng ta coi một thế hệ là 20 năm, thì "bỗng nhiên" = 350,000 thế hệ. Nếu cứ mỗi thế hệ óc lại to thêm một tí, thông minh hơn 1 tí, đứng thẳng hơn một tí thì thật ra chuyện tiến hóa chẳng hoang đường như tác giả cố làm nó nghe có vẻ thế, nhất là khi xét thấy khỉ vốn đã rất thông minh.
B. KHỈ NGU?
Nhiều thí nghiệm cho thấy hai
điều quan trọng liên hệ với sự thông minh của khỉ và
người.
a-Trình độ thông minh của khỉ
bị giới hạn. Những con khỉ thông minh nhất, được
huấn luyện nhiều năm cũng chỉ biết lặp lại điều gì
mà người ta dậy, chứ không hề có sáng kiến! Một con
khỉ [ ... ]Vậy khỉ làm sao mà là “ông tổ” của loài
người thông minh tuyệt thế được?
b- [Khỉ làm sao khôn bằng
cá heo và chó =>Trong
giới loài vật, khỉ không phải là thông minh nhất. [Tóm
tắt] Cá heo thông minh biết đùa giỡn => quân đội Mỹ
từng dùng cá heo để quăng bom VN. Giống chó còn thông
minh ác liệt=> Có con chó đi trả thù cho chủ. Nhiều
con chó được tôn thờ=> chuyện con chó của Bá Tước
“Không bao giờ Cười” (Never-smiled Count). Rái cá xây "nhà lầu"...
=> lên án khỉ chí biết ăn,
ngủ, làm tinh, và khọt khẹt!] (Nếu nói vì “khỉ thông minh giống người nên khỉ là thủy tổ của loài người” thì không đúng bằng nói “cá heo, chó, chim… thông minh hơn người nên cá heo, hoặc chó, hoặc chim mới đúng là thủy tổ nhân loại.”.)
Cần dẫn nguồn. Thí nghiệm ở
đâu, thời gian nào, với loài khỉ gì, do ai/nhóm nào thực
hiện, đã được bình duyệt chưa, xuất bản trên ấn
phẩm nào? Kiểu "bằng chứng" khơi khơi mơ hồ
này không có 1 tí trọng lượng nào hết!
B1: Không biết sáng tạo?
Đọc "lỗ" này, tôi cảm nhận: phải
chăng đối với tác giả, việc làm con cháu của động
vật cũng không thành vấn đề, miễn đó không phải là
những con khỉ ngu độn?
Thứ nhất, đây là một thái độ rất phản khoa học: thừa nhận hay chối bỏ thực tế chỉ dựa trên cảm xúc mà thực tế đem lại. Trong cộng đồng khoa học có câu nổi tiếng sau "You can have your own beliefs, but you can't have your own facts" - "Anh có thể có ý kiến/niềm tin riêng, nhưng anh không thể có thực tế riêng"; "Con không chê cha mẹ khó, chó không chê chủ nghèo", dù có chê, dù có chối bỏ, anh cũng không thể nào cắt đứt được sợi dây di truyền gọi là ADN nối anh với những tổ tiên anh cho là thấp hèn hơn mình và tất cả những sinh vật sống anh cho là hạ đẳng nhất, nó ở trong từng tế bào, nhịp tim & hơi thở của anh, và trong cả những 'cơn mưa' đang bay ra từ những lời xuyên tạc.
Thứ 2, Khỉ và vượn không chỉ rất
sáng tạo, mà còn có năng lực nhìn thấy bản chất của
vấn đề. Xem video
sau, trích từ phim tư liệu Ape Genius của đài National
Geographic nổi tiếng để thấy ai mới là " chỉ biết
lặp lại điều gì mà người ta dậy, chứ không hề có
sáng kiến" ;)
Lưu ý ngay từ đầu con vượn
đã lấy ngón tay đẩy thanh chắn ra, vì nó hiểu được
cốt lõi là đẩy để lộ cái lỗ trên nắp lộ ra, cho
nên cái gì tiện thì cứ dùng chứ không nhất thiết cứ
phải dùng que gỗ. Ngay khi nó nhận ra chỉ cần 1 bước duy
nhất sẽ có kẹo, nó lập tức bỏ qua những thao tác
thừa trong khi "con non" chúng ta thì cứ rập khuôn
mà tiến mặc dù rất có thể chúng đều thấy làm thế
là vô nghĩa. Ý video này không phải nói là trẻ em ngu hơn
vượn, mà là cách học tập của chúng khác: chúng luôn
sợ muốn làm vừa lòng người lớn, luôn cố bắt chước
thật chính xác. Nhưng một điều thí nghiệm cho thấy rất
rõ ràng: vượn hoàn toàn có khả năng học
tập, mày mò, phân tích tình
huống và đưa ra quyết định hợp lý.
Hãy xem video trên và theo link này để chơi thử trò chơi đó
để xem bác có thực sự thông minh nhạy bén hơn "loài
khỉ ngu độn". Vâng, bác hoàn toàn có thể nói "con
khỉ" chẳng qua được rèn luyện lâu mà thôi. Nhưng
thử hỏi nếu không có một bộ óc đủ năng lực học
tập, phát triển đủ cao thì liệu có dạy được nó
hiểu nó phải làm gì và ứng phó thật nhanh trước những
con số được trộn ngẫu nhiên không?
Khỉ & vượn còn có khả
năng sáng tạo & học cách chế tạo + sử dụng công
cụ. Ghi nhận lần đầu vào thập niên 1960 khi Jane Goodall
nhìn thấy tinh tinh hoang dã dùng một nhánh cây để 'câu'
kiến (Khôn
ở chỗ tinh tinh biết nhai đầu cành cho tưa như cây chổi
và liếm cho ẩm chổi để bắt được nhiều mối hơn.)
– Từ đó đã bùng nổ các bằng chứng về trí
thông minh của linh trưởng đặc biệt trong việc sử dụng
công cụ: chúng có thể làm ra những cái giáo (và đi săn
theo bầy có chiến thuật) để đi săn, mồi câu, làm gậy
chống để dò độ sâu của nước v.v. 'Công cụ' không
phải đụng đâu đập đó mà là cả một
bộ
công cụ dùng cho các mục đích khác nhau. Ngay cả khi
là học từ người, chúng cũng
không
cần nhất thiết phải học hết, như một cái máy bắt
buộc phải học, mà có thể tư duy để phát triển những
gợi ý.
_Khi
trời nắng gắt hay mưa, đười ươi biết lấy lá che như
dù. Khi có ruồi muỗi khó chịu, đười ươi biết chế
vợt đập ruồi như người.
B2: Hoàn toàn không biết sử
dụng ngôn ngữ?
Tác giả không trích dẫn thí
nghiệm nào nên không thể đánh giá được thông tin, tôi
đành đoán là họ đã 1. Cố dạy khỉ/vượn tập NÓI.
Cấu trúc thanh quản của khỉ/vượn không giống chúng
ta, không có khả năng tạo ra các âm thanh phức tạp, tức
dạy một thứ vốn không thể làm được, giống như việc
hy vọng con người có thể bay bằng cách dành nhiều năm
học đập tay thật giống chim vỗ cánh (!). 2. Ai cũng biết
khó khăn của việc học một ngoại ngữ của một nước
khác với một con người, vậy mà lại là học ngoại ngữ
của một loài khác. Các nhà khoa học – thành phần thông
thái nhất của loài chúng ta – cũng phải dành nhiều
nhiều năm nghiên cứu tập thể mới có thể bắt đầu
hiểu được cách các loài khác giao tiếp trong nội bộ.
Tới bây giờ các nhà GD vẫn chưa thành công trong việc
dạy ngoại ngữ đại trà thì làm sao ta có thể dùng một
phương pháp không hiệu quả với nhiều người để dạy
một con khỉ? Mỗi người có cách học tập khác nhau chứ
đừng nói đến mỗi loài, việc khỉ/vượn gặp khó khăn
trong việc học ngôn ngữ người là chuyện dễ hiểu.
Nhưng từ khi các nhà khoa học
đi theo một hướng nghiên cứu mới đó là dạy vượn
cách dùng ngôn
ngữ kí hiệu thì đã rất thành công:
+Koko, một con khỉ đột (vốn
được coi là kém thông minh nhất trong các vượn lớn)
sinh năm 1971 đã được học ngôn ngữ kí hiệu của Mỹ
(ASL) và hiện là sinh-vật- không – phải- người giỏi
ngôn ngữ nhất trên thế giới: nó biết 1000 kí hiệu,
nghe hiểu 2000 từ tiếng Anh nói và có khả năng bắt đầu
và tham gia đối thoại với người (điều nhiều học sinh Việt
Nam mơ ước). IQ của nó là khoảng 70 đến 95 (IQ 100 là
mức người bình thường).
 |
| Kanzi |
+Kanzi - Một con tinh tinh lùn
(bonobo) sinh năm 1980 là con vật đầu tiên học được
ngôn ngữ như trẻ em của con người: bằng cách được
tiếp xúc với ngôn ngữ. Nó cũng là con đầu tiên thể
hiện sự hiểu biết & tiếp nhận thoải mái tiếng
Anh nói cũng như đặt những câu mới – những câu cần
phải biết cách đối đáp cụ thể. Ngữ pháp khó học
hơn từng chữ riêng rẽ vì nó đòi hỏi hiểu biết được
quan hệ giữa các thực thể, tức là không phải chỉ bất
cứ 'trái cây' nào, mà là 'trái cây của mẹ tôi'. Nó còn
là bậc thầy chế tạo công cụ đá.
+Đười ươi tên Azy được dạy
cách truyền tải các ý nghĩ của nó qua khoảng 70 biểu
tượng trừu tượng trên màn hình máy tính không liên
quan gì về mặt hình ảnh với những thứ chúng biểu
thị. Dù nó không phải con đầu tiên biết dùng ngôn ngữ
ký hiệu, nó cho thấy “Có những sinh vật không phải
người có khả năng gán ý nghĩa cho những biểu tượng
vốn vô nghĩa”.
***
Thật ra tác giả đang cố đánh
lạc hướng người đọc về trí thông minh để ta quên
đi một sự thật: Trong giới động vật về ngoại hình
không có bất cứ loại nào giống chúng ta hơn vượn -
điều này cả những kẻ chống tiến hóa điên khùng nhất
cũng không thể chối cãi!
 |
| Biểu cảm của các vượn lớn :) |
Sao biết mình gần với vượn chứ không
phải khỉ, cá heo hay chó? Cái ngón tay cái đối (có
nghĩa là ngón cái có thể chạm hết các ngón còn lại
:), cái này vượn có, đa số khỉ (một đống khỉ như
bác nêu, chỉ có 2 loài khỉ châu Mỹ có ngón cái) không
có còn cá heo và chó thì càng không), cái biểu cảm khuôn
mặt (con cá heo biết cười hè hè nhưng nó biết cười
‘nhăn răng’ không? Tinh tinh biết cả 2). Giống tới vị trí từng cái xương, cấu trúc não bộ, không khác một axit-amin nào! Đi tìm
bà con (nhấn mạnh là bà con chứ chưa nói đến tổ tiên) gần nhất của con người thì vượn chính là lựa chọn đầu tiên & hiển nhiên nhất.
 |
| Biểu cảm của đười ươi so với vượn trụi lông ;) |
Trong thí nghiệm nổi tiếng của Gordon Gallup Jr. năm 1970, chỉ có 9 loài vật vượt qua bài kiểm tra gương – tức là khả năng nhận thức được mình trong gương, trong đó hết 5 loài là Great Apes – Vượn cao cấp, và đó toàn bộ 5 loài vượn cao cấp : 1.bonobo, 2.tinh tinh, 3.đười ươi, 4.gorilla, những loài được các nhà khoa hoc4 xếp gần gũi nhất con người và 5.con người. (cứ gõ Great Apes (nhớ bỏ mấy cái về Songoku) sẽ ra). Nhà động vật học Desmond Morris trong cuốn “The Naked Ape” nổi tiếng đã gọi con người là vượn trần trụi, cũng là tựa đề của cuốn sách nổi tiếng của ông:) Xin nói thêm là trong số đã vượt qua bài kiểm tra gương đó không có con chó hay con rái cá gì đó đâu!). Xin hỏi bác đã đọc bao nhiêu tài liệu, sách vở, xem bao nhiêu cuốn phim về đời sống linh trưởng mà dám phán một câu “vô tích sự không hề biết trò gì đặc biệt ngoài ăn, ngủ, làm tinh, và khọt khẹt!”? Dựa trên những nhận xét dễ dãi như thế, tôi đoán chắc tác giả nghiên cứu khỉ (và vượn) nhiều nhất qua đôi ba lần đi sở thú, coi phim Tề Thiên thấy Hoa Quả Sơn, còn lại để dành…đoán bừa?
Chuyện chó & cá heo thông minh
gần bằng khỉ cũng không có gì lạ, bởi tiến hóa không
phải là 1 cái thang mà đỉnh cao nhất là con người, là
kết quả tối thượng xinh đẹp và hoàn hảo mà tất cả
những con vật đang bơi, bay, bò & chạy bằng bốn chân
đang vật vã để hướng tới như những người thiếu
hiểu biết thường nghĩ. Mà nó là một cái cây khổng lồ
3.8 tỉ năm tuổi với hàng triệu chi nhánh, mỗi chi nhánh
chỉ nhắm tới việc sống sót & sinh sản trong môi
trường luôn biến đổi; trong khi con người chúng ta phát
triển thì muôn loài cũng không hề dừng lại và chúng
cũng phát triển tới trình độ cao để tồn tại - như
cá heo là thú có vú đã quay trở lại biển là khu vực
sống cổ nhất vốn tràn ngập các loài đã thống trị
sẵn, nó không khôn nó sống nổi không? Chính cái sự cao
ngạo của con người chúng ta, một khi đã tự cho mình là
"nhất quả đất" thì cũng làm cho ta ép uổng
loài nào được coi là bà con của mình cũng phải bỏ xa
tất cả các loài khác trong khi tiến hóa không hề yêu
cầu điều đó.
C.
KHỈ LÀ LOÀI VÔ
CẢM?
CI.
Quan hệ bừa bãi
= khỉ đồi bại?
Còn về việc con khỉ đực
đầu đàn giao phối với hết con cái trong đàn - chế độ
"đa thê - Polygyny". Hệ thống này không phải chỉ
có ở linh trưởng (có ở sư tử, sóc bay, linh cẩu &
thật ra hầu hết giới động vật...) ở linh trưởng
cũng không phải chỉ có đa thê mà còn có chế độ một
vợ một chồng (1V1C) - tiêu biểu là vượn Gibbon [vượn
má trắng ở Việt Nam ta :) ] & con người kết đôi trọn đời.
Thật ra so với thú có vú nói chung thì tỉ lệ 1V1C/Đa
thê của linh trưởng khá cao, gần
18%
so với 5%,
con số này không có tính đến con người. Đa thê/đa phu
(ĐTĐP) hay 1V1C ở động vật không phụ thuộc vào trình
độ phát triển hay quan niệm đạo đức, nó phụ thuộc
vào môi trường & hoàn cảnh.
 |
| Vượn má trắng - bạn đời chung thủy |
Theo trang
web của ĐH Missouri, có 2 yếu tố chính ảnh hưởng
đến chế độ tình dục: 1.Phân bố tài nguyên 2.Phân bố
bạn tình. VD như người thời hiện đại mật độ
đực/cái phân bố đều chứ không tập trung thành một
khu toàn phụ nữ => khó kiểm soát, rất ít người có
khả năng thâu tóm hết tài nguyên (và những người như
thế thì ai cũng biết là có rất nhiều phụ nữ bu theo)
như một con lưng bạc (khỉ đột đực trưởng thành) có
thể làm.
Tại sao ta thường thấy chim 1V1C?
Bởi vì chúng có 1 khoảng thời gian ấp trứng không đi
đâu được, con mái con trống phải thay phiên nhau con ấp
con kiếm mồi nuôi vợ/chồng và những con non nhỏ, yếu
ớt. Con của con người còn yếu hơn thế, một con linh
dương 6 tiếng sau sinh đã đi khá vững còn "người
con" 6 tháng vẫn cứ nằm vạ vật đấy, phụ thuộc
hoàn toàn & nếu không có ng` lớn ở bên cơ hội sống
sót là 0%. Chế độ 1V1C giúp người phụ nữ ở nhà
trông cái của nợ đó yên tâm rằng có một lao động
quan tâm riêng mình & con. Con người là một loại vượn
biết dùng công cụ, có vũ khí, những thứ làm đổ máu
con mồi được thì cũng giết đồng loại mình được;
con người lại còn là con vượn đi săn, bản thân nó thì
yếu thôi rồi: không có lớp da dày, không có răng bén,
không có vuốt nhọn... Nó chẳng có một vũ khí tự nhiên
nào ngoài bộ não có phần quá khổ... Nó chỉ biết dựa
vào trí khôn tập thể đoàn kết để mà tồn tại, thế
thì nguy hiểm nhường nào nếu những người đàn ông
quay mũi giáo vào nhau: bất mãn tình dục & tranh giành
bạn tình; với 1V1C, nó loại bỏ được 1 nguyên nhân
hàng đầu của mâu thuẫn. Cũng chỉ vì con người là
loài linh trưởng sexy nhất, nhu cầu tình dục cao nhất
(+cái ấy to nhất ;) ).
 |
| Redwinged blackbirds |
|
1V1C cũng có 2 dạng: 1V1C xã hội &
1V1C sinh lý, cái thứ nhất liên quan với việc kết
đôi/chăm sóc con còn
cái thứ 2 liên quan tới giao
phối, với 1 bạn
tình duy nhất. Cũng như ở người, trong thế giới động
vật 2 cái này hay đi chung với nhau nhưng cũng có khi có
những mối quan hệ ngoài luồng. Hành vi chó thế nào cứ
quan sát trong xóm làng còn cá heo cũng như con người rất
thích sex để mua vui (2 đối tượng tác giả cho là đáng
làm tổ tiên người hơn khỉ) đã đành, chim cũng chưa
chắc đã chung tình. Trong một chương trình của trường
ĐH Nebraska – Lincoln năm 1973, người ta nghiên cứu việc
giảm thiệt hại bởi một loại chim (red-winged
blackbirds) bằng cách cho các con mái bắt cặp với
những con trống bị triệt sản thì một số khá lớn
trứng vẫn nở => đừng lí tưởng hóa thế giới động
vật.
C2. Khỉ/vượn sống thiếu
tình cảm hơn chim chóc?
Ai có đọc báo chắc cũng
nhớ bài vài năm trước về một
con khỉ đột cái đã ôm xác con nó nhiều ngày liền
vì không chịu tin con nó
đã chết "Trong
thế giới hoang dã, loài gorilla có thể ôm thi thể con
trong suốt 3 tuần, cho đến bao giờ xác bị phân hủy.
Chúng có tình cảm rất sâu nặng và thường suy sụp vì
cái chết của người thân. Chúng cũng biết cách chôn
đồng loại chết, bằng cách phủ lá cây lên xác".
Tình mẫu tử của nó liệu có thua con chim kia? Và liệu
tình mẫu tử có phải là thứ có thể cân đong đo đếm
hay đem ra so sánh?
Tình thương của những con vượn
chẳng những dành cho nhau, mà cũng như người, còn có thể
hướng đến những đối tượng khác loài:
_Tinh
tinh cho cọp con bú sữa bình:
 |
| Tinh tinh & 'tiểu hổ' |
_Đười
ươi cứu chim non:
 |
| Mẹ gorilla và cái xác vô hồn của đứa con |
_Khỉ đột bảo bọc em bé
bị rơi vào chuồng, có tận 2 trường hợp. 1/Là Binti Jua
nổi tiếng đã lao ra cứu một em bé 3 tuổi bị rơi xuống
khu khỉ đột vào năm 1996, nó đã bế em y như một người
mẹ, đưa em đến nơi an toàn và trao em cho nhân viên sở
thú. 2/Là
Jambo ở vườn thú Jersey năm 1986, tất cả những gì
con khỉ đột đực lưng bạc silver-back với hàm răng dễ
dàng xé thằng bé xui xẻo ngã vào lãnh địa của mình ra
từng mảnh đã lay dịu dàng và đứng trước mặt che chắn
nó khỏi những hành động dại dột do sợ hãi của những
con khác (vâng, bản chất sự việc này là có là một
sinh vật khác loài từ trên trời rơi xuống, khóc lóc &
la hét, bản năng sẽ khiến những con khỉ đột khác xem
nó như một mối đe dọa, và nếu là chúng ta thì cũng
thế thôi). Dù những quan niệm sai lầm trước đây có cố tô
vẽ một hình ảnh loài linh trưởng lớn nhất thế giới
bạo tàn và hung ác, nhưng ngày nay khỉ đột được gọi
là "Gentle Giants - khổng lồ hiền lành".
Qua các bằng chứng có trọng
lượng, có nguồn ngọn đàng hoàng trên, tôi đã chứng
minh khỉ thông minh hơn nhiều so với đa số mọi người
hay nghĩ và muốn nghĩ. Nhưng quả thật trí thông minh của
khỉ/vượn là có giới hạn, ta hơn chúng khá xa - có cái
quỉ gì trên đời không có giới hạn, kể cả trí thông
minh của chúng ta? Trí thông minh của khỉ/vượn giới hạn
ở đây không phải nghĩa là thấp kém, mà là “đủ
xài”: Khỉ đột to lớn & mạnh mẽ, lại chỉ 'ăn
chay' nên ít khi cần bất cứ công cụ gì, tinh tinh không
cần đủ sức tính nhẩm rút căn, khỉ đầu chó không
cần giỏi năm ngoại ngữ... khi tiến hóa không hề đặt
áp lực bắt chúng phải như thế – đủ xài, ấy mà lại
là điều may mắn cho chúng. Tôi hỏi các bạn: liệu nếu
chúng thông minh hơn thế thì chúng có tồn tại đến hôm
nay nổi không? Các bạn có thể nghĩ: Gì cơ, càng thông
minh càng có lợi chứ, vì chúng ta hay nói khôn mới sống
cơ mà? Ừ, nhưng liệu chúng ta có để yên cho chúng
thông minh không? Sở dĩ tiến hóa khó tin với nhiều người
vì một cái nhìn hời hợt sẽ cho thấy khoảng cách giữa
con vượn và người quá xa, nhưng đó là do tất cả những
loài trung gian giữa tổ tiên chung gần nhất (của người
& vượn) & Homo sapiens, con người chúng ta, đã
tuyệt chủng. Vì nhiều lí do lắm, nhưng thế này, có một giống người gọi là Neanderthal
sống cùng thời & có trình độ phát triển gần bằng
Homo sapiens, họ là những người bản địa đầu
tiên ở lục địa Á Âu; vì lí do chưa rõ ràng họ đã
tuyệt chủng cách đây khoảng 30.000 năm, có thể là do
chúng ta đã tìm diệt sạch hoặc đồng hóa (tất cả chúng ta đều có chút gen của họ) họ để
không còn cái gì có thể “tiệm cận” với mình!
 |
| Hình ảnh tái hiện bộ tộc Neanderthals - Nguồn: Max Planck Institute |
Trí khôn của chúng ta là độc nhất Trái Đất, nhưng cũng như đứa con mạnh giỏi nhất nhà không có quyền ăn hiếp những anh chị em yếu còn lại và chà đạp cha mẹ mình, trí khôn ấy không nghiễm nhiên cho ta quyền làm "chúa sơn lâm". Chúng ta đã tự tay giành lấy được một vị trí tốt trong sinh quyển, đúng, nhưng phải nhớ là ta đã giành lấy - chứ đó không phải vị trí hiển nhiên, bản chất con người không cao quý hơn bất kỳ sinh vật nào khác đã cùng đi qua hành trình 3.7 tỉ năm - tất cả đều là những kẻ sống sót đáng khen của Tiến hóa.
 |
| Hãy dùng bộ não cho các quyết định thông minh- nguổn ảnh |
Nhưng, cái đặc biệt của làm người là ta có nhiều cơ hội để quyết định cuộc sống của mình hơn bất kỳ Earthling - con của Trái Đất - nào khác. Là loài mạnh nhất trên thế giới, những lựa chọn của ta giờ có thể thay đổi Địa Cầu. Như trong Người Nhện có câu: "With great power comes great responsibility - Sức mạnh càng lớn, trách nhiệm càng nặng" - Ta có quyền chọn sống hòa hợp và yêu thương, hay ta cũng có quyền chọn hủy diệt và bạo lực. Dù ta chọn gì đi nữa, lựa chọn ấy luôn luôn thuộc về ta - bộ não khủng khiếp nhất thế giới.
Tham
khảo:
***
Bổ sung ngày 14/4/2013 - Thực ra tôi đã tính không viết tiếp nữa (dù ở web cũ tôi đã hoàn thành gần hết chùm bài Lỗ hổng) vì tôi thấy đọc 2 bài này là các bạn đủ biết ông Tiến này viết đúng cỡ nào rồi (mà cũng thật ra là do tui làm biếng quá). Nhưng để tránh bà con hồ nghi (một đức tính tốt trong thời đại mà những thứ kiểu ông Tiến viết về khoa học mà cũng có thể lan đi khắp nơi & khối người tin) rằng tôi "ngọng" trước những luận điểm còn lại của ông Tiến, tôi sẽ viết tiếp, mời bà con đón đọc lỗ số 3 ;)
