Ảnh: Go Green! Yay!

Read more: http://www.dailymail.co.uk/news/article-2128668/Amazing-nature-Like-mantis-needs-bicycle-Incredible-close-shot-praying-mantis-Borneo-makes-viewers-double-take.html#ixzz2B4bu2rd6 

Follow us: @MailOnline on Twitter | DailyMail on Facebook

Đây là bức ảnh cực độc dường như cho ta thấy một con côn trùng đang lái xe đạp về với ánh chiều tà.
Nhiếp ảnh gia cận cảnh nghiệp dư  Eco Supaman, 23 tuổi, đã rất kinh ngạc khi con bọ ngựa anh đang chụp ở Indonesia nhảy lên một cái tua. Tờ dailymailk gọi đó là "An incredible struck of luck" - "Một cơ may ngàn vàng"

Read More

Thực tế câu chuyện "cá heo" Calderon và sự tốt đẹp của chúng ta

Không liên quan đến tiến hóa, nhưng nó liên quan đến sinh học cũng như sự nguy hại của việc chọn lọc thông tin thiếu thận trọng, nên thiết nghĩ cũng cần đăng. Đây là bài viết phản biện lại thông tin đang lan trên Facebook & internet từ năm 2010 về việc "cá heo Calderon" giết tập thể dã man ở một hòn đảo ở Đan Mạch. Dù tin đã cũ nhưng hiện nó vẫn đang được truyền đi ở Việt Nam.

1. Đây chỉ là một đảo CÔ LẬP tự trị của Đan Mạch, nói hành vi này là của người ĐM là không hợp lí, ví như nếu sau này phát hiện ra vụ tương tự ở một trong vô số đảo ở Việt Nam, thiên hạ có quyền chửi "Việt Nam là 1 nỗi xấu hổ lớn"?
   
   
   
   
   
   
2.  Đây không phải là "nghi lễ trưởng thành" hay giải trí mà là một cuộc đánh cá bình thường với mục đích là lấy tất cả sản phẩm lấy được, sở dĩ dân chúng đổ ra đông là vì có tham gia mới được chia, thịt này không bán. Trẻ em cũng không hề được nghỉ học trong dịp này. Với diện tích đất nông nghiệp chỉ 28km², họ không có nguồn thực phẩm nào khác ngoài 2 trang trại cừu không đủ cung cấp & 1 trang trại gà mới bị đóng cửa, nên họ buộc phải đánh cá. Ở đây những con này là cá voi - pilot whales (xem hình ở dưới) chứ không phải cá heo và mỗi năm trung bình sản lượng chỉ có khoảng 800 con (trên ước lượng khoảng 128.000 con trong khu vực, họ giết chưa đến 1%/200.000 ở Bắc Băng Dương & 600.000 trên toàn thế giới) , và năm 2008, là 0 vì đây không phải là một hoạt động định kì vì người ta không đi săn lùng mà chỉ bắt khi chúng đến thật gần. Biến đổi khí hậu & nhiễm độc kim loại nặng (thủy ngân do các nước lớn công nghiệp nặng thải ra) (lí do từ thập niêm 1970 chính quyền đảo đã khuyến cáo người dân nên hạn chế tiêu thụ cá voi pilot) mới là những mối đe dọa lớn nhất cho những sinh vật này.
   
   
   

   
   
   
   
3. Người đi săn không phải là thiếu niên, mà là những người đàn ông đã trưởng thành rồi, các bạn xem kĩ hình lại. Họ phải đi xuống vùng nước biển rất lạnh và dùng những con dao rất bén có thể giết người chỉ bằng một nhát, những điều không ai dám cho 'trẻ trâu' làm. Tiếng động như em bé khóc không phải tiếng la mà là tiếng da láng mượt của cá cọ vào nhau. , đây là lí do bạn tìm từ "Calderon dolphin" sẽ không thấy kết quả nào khác ngoài những bài viết tương tự thế này. Tôi không nói giết cá voi thì không tàn bạo, nhưng tác giả ngay từ đầu đã không hiểu rõ cái mình đang nói về cái gì & những khẳng định như chúng phải chết từ từ hay dụng cụ dùng để giết cũng sai nốt.
   
   
   
   
4. Nhiều bình luận nói rằng 'cá heo đáng yêu thế mà đối xử dã man'. Thế 'không đáng yêu' thì có quyền dã man? Chẳng lẽ giá trị sống của một sinh vật chỉ dựa vào độ thẩm mỹ của nó trong mắt người? Con heo, con bò cũng rất dễ thương, nhưng các bạn có phải người ăn chay cả đâu? Cá heo, cá voi hay người không hề có 'nhiều' quyền sống hơn con gà, con vịt hay con ong con kiến. Chẳng qua chúng ta sống trong một thế giới có một qui luật tự nhiên là phải ăn để sống khiến cơ thể ta là một nghĩa địa của những sinh vật khác. Vậy nên khi ăn ta nên có thái độ tôn trọng những sinh mệnh đã chết để ta được sống và đừng có làm như không biết hay không có những đau đớn trong từng chén cơm. Hiện tôi gần như ăn chay toàn thời gian, nhưng phần lớn cuộc đời tôi đã ăn thịt và vẫn thấy thịt rất ngon, nên tôi không dám trách những người đang săn cá voi vì sự sống của mình. Hằng ngày cảnh giết chóc thực phẩm của các bạn cũng máu me thế này thôi, chẳng qua là các bạn không thấy hay không muốn thấy & tưởng rằng mình thánh thiện, rằng người khác gánh phần sát sinh cho mình, gói ghém sạch sẽ trong siêu thị thì mình vô tội. 
   
   
   

   

   
   
   
   
5. Dụng cụ bắt cá voi móc vào lỗ thở là dụng cụ của thú y đặc biệt cùn không làm đau nó. Một con dao rất bén giúp cá voi chết trong vòng vài chục giây hoặc cùng lắm vài phút với một nhát thẳng vào cột sống cắt nguồn nuôi não bảo đảm mất ý thức & cái chết đến cùng một lúc, là phương pháp nhân đạo nhất để giết cá voi và thường dùng để giết những con cá voi không may bị dạt vào bờ không còn khả năng cứu chữa. (Phương pháp này đồng thời cắt luôn động mạch chủ nên bãi biển mới nhuốm máu như vậy). Hơn nữa, dân địa phương đang phát triển công cụ mới hơn giảm thời gian này xuống còn 1,2 giây, cũng như từ năm 1994 họ đã tham gia NAMMCO Committee on Hunting Methods, với sự tham gia của các chuyên gia thú y đi cùng với thợ săn để cải thiện những mặt hạn chế . Còn những con heo con bò các bạn ăn không chút ái ngại chẳng có phước được đối xử như thế đâu, các bạn cũng biết chúng đau đớn cỡ nào khi người ta hay nói “La như bị thọc huyết/chọc tiết”. Như Paul McCartney từng nói "Nếu lò mổ có tường bằng kính, tất cả mọi người sẽ ăn chay". Chúng ta hãy tự nhìn lại mình và kiểm tra lại những gì mình đọc trước khi lớn tiếng phê phán người khác. 
   
   
   Ít ra, những con cá voi này đã từng có tự do được sống trong môi trường tự nhiên, từng được tung hoành bốn bể. Còn những miếng thịt bạn ăn là của những con vật đã sống hết thế hệ này đến thế hệ khác trong những cái chuồng chật hẹp, bẩn thỉu và không có mục đích nào khác ngoài lên bàn ăn! "Ở dơ như heo"? Các bạn có biết trong tự nhiên heo là một trong những loài sạch sẽ nhất, không bao giờ chịu ỉa đái gần chỗ ăn uống. Các bạn có biết heo rất thông minh & có chỉ số IQ cao hơn chó? Nhưng nhốt chúng suốt đời như thế thì có muốn thông minh, có muốn sạch sẽ có được không? Tách con khỏi mẹ là một trong những nỗi đau suốt đời của các con cái của động vật có vú, vậy mà chúng ta đã nuôi rất nhiều con heo nái, bò giống chỉ có thể đẻ và nhìn con chúng bị cướp đi hết lần này tới lần khác và đến khi hết xài được nữa rồi thì tặng một chuyến đi miễn phí đến lò mổ làm loại thịt rẻ tiền. Cho chúng sống như thế và chết như thế không chút cắn rứt, rồi chúng ta tự cho rằng mình không dã man? Rằng mình đáng được phán xét người khác?
   Tôi ghét sát sinh và thật sự không muốn thấy bất cứ con vật nào phải chết đau đớn, dù biết đó là qui luật tự nhiên. Hiện nay có đầy rẫy những kẻ thảm sát động vật, quí hiếm vì hám lợi, ham vui và tàn ác. Những kẻ như thế đáng bị lên án và ngăn chặn, nhưng không phải vì thế mà ta có thể quăng gạch bừa bãi. Viết ngay & luôn một bình luận chỉ trích với một hòn đảo bé nhỏ không ai bệnh vực thì nhanh hơn là xác thực lại thông tin, nhưng nếu bạn không thể bỏ thời gian làm điều đó, bạn cũng không nên bình luận liều làm gì, việc đó không chỉ dốt nát mà còn đạo đức giả. Tôi không theo đạo Thiên Chúa, nhưng xin trích câu chuyện trong Kinh Thánh này cho các bạn:

“Jésus đang giảng đạo giữa đám đông... Bỗng có có 1 đám đông gồm nhiều trí thức và tu sĩ lôi đến một dâm phụ vừa bị bắt quả tang. Sau khi đẩy người đàn bà tội lỗi ấy vào giữa đám đông, họ nói với Jésus:

- Thưa ông, con dâm phụ này đã bị bắt quả tang trong khi phạm tội. Theo luật Moise, thì phải bị ném đá. Vậy ông nghĩ thế nào?

Jésus không nói gì cả, lấy ngón tay viết trên cát: Bọn giả dối!

Nhưng bọn ấy cứ chất vấn thông thái mãi, viện hết khoản nọ, đến điều luật kia, đòi hành tội người phụ nữ tội lỗi... Jésus, không thể làm thinh được nữa bèn ngước mặt lên, nói:

- Trong tất cả mọi người ở đây, ai là người chưa từng làm tội lỗi có quyền ném viên đá đầu tiên!

Khi nghe lời phán ấy, dân chúng bắt đầu tản dần từng người một. Sau cùng chỉ còn có Jésus và người đàn bà tội lỗi giữa công trường mà thôi. ...”

Vâng, ai chưa từng ăn một miếng thịt đau đớn, hãy ném đá đi!

Nguồn: 

http://kaninoffaroe.wordpress.com/2010/10/24/when-the-whales-become-dolphins-the-myth-of-the-calderon-dolphins-mascre-from-denmark/

http://www.whaling.fo/Default.aspx?ID=6771

http://www.gan.ca/animals/pigs.en.html

Bổ sung ngày 20/9
Cũng hơi buồn tí là bài "hot" nhất trên blog lại ko liên quan đến tiến hóa, nhưng ko sao, các bạn càng quan tâm thì mình càng đòi đc thêm ít công lý cho người dân Faroe. Tuy nhiên, xét thấy các bạn do đọc ít suy diễn (ẩu) nhiều nên hiểu lầm tôi đang bênh vực việc săn bắn cá voi nói chung, giờ tớ phải đính chính & chốt hạ:

Tôi là một tình nguyện viên môi trường từ lâu & và còn là một người chủ yếu ăn chay, tôi RẤT MUỐN thế giới này có thể hoạt động mà ko có máu đổ: tôi là một sinh viên công nghệ thực phẩm và hoài bão của tôi là như trong phim hoạt hình sư tử trắng Kimba, chế ra một thứ thịt nhân tạo để mọi người có thể ăn thịt mà không phải giết chóc. Nhưng mặc cho xuất thân như thế, tôi biết phân biệt cái mình MUỐN và cái THỰC TẾ.

THỰC TẾ là người dân đảo Faroe săn cá voi vì hoàn cảnh đặc biệt của họ, vì họ nghèo khổ và gặp nhiều khó khăn và họ ko đáng bị những tiếng “vô nhân đạo”, “súc sinh” quăng vào mặt họ như thế, tôi nhắc lại. Nhấn mạnh: T ko ném đá việc ăn thịt của các anh hùng bàn phím, t phản pháo việc họ ăn thịt những động vật thông minh, đáng yêu mà vẫn mạnh mồm nguyền rủa ng khác ăn thịt những động vật thông minh, đáng yêu.

Lúc đầu đọc bài báo đó và hình ảnh biển máu tôi cũng phẫn nộ, nhưng thay vì ngồi dưới đáy giếng quăng gạch lên như bao nhiêu ng nóng nảy khác tôi tìm hiểu nguyên nhân (VD như biển máu chẳng qua là hệ quả phụ của cách giết cá voi NHÂN ĐẠO NHẤT)& thấy cần phải bảo vệ ngư dân Faroe - và chỉ họ mà thôi,chứ ko phải những kẻ thừa mứa mà thích ăn cá voi như 1 thứ đặc sản, vì thế nên tôi viết bài này, đó là động cơ duy nhất. Chấm hết.

Read More

Những lỗ hổng khổng lồ tưởng tượng trong thuyết tiến hóa 2 - Lỗ Hổng Về Trí Tuệ??

Chỉnh sửa ngày 14/4/2013 để chèn thêm ảnh. Lưu ý: hiện EvoLit không dùng tên miền evolit.talk4fun.net nữa, chỉ có một tên miền là www.evolit.tk 

 

2-Lỗ hổng về sự thông minh: "Có ai trong chúng ta là nhân chứng cho một người đang ngu đần đột nhiên trở thành thông minh tuyệt thế không? ...một khi chúng ta là con cháu của loài khỉ thiệt ngu độn?"

A. BỖNG VỚI CHẲNG NHIÊN:

Cây tiến hóa của linh trưởng, nhánh chia người
và chimpanzee ở cuối bên phải. Lưu ý: Truy cây
dần về gốc với mỗi giao điểm của 2 nhánh là tổ tiên chung,
không nên nhầm rằng trình tự tiến hóa là từ trái qua phải!

“Từ vài ngàn năm nay, khi con người đã biết viết chữ trên giấy, chưa hề có một con khỉ nào đột nhiên thông minh như con người.”
1.      Chữ viết đã có từ nhiều ngàn năm nhưng hầu hết chiều dài lịch sử, đa số con người đều mù chữ, vậy họ có thể ghi chép lại điều họ thấy ko, hay chỉ có thể truyền miệng để rồi nó biến tướng hết nhìn ra thành những chuyện “Bác Ba Phi”?
2.      “Vài ngàn năm” có thể hù được thiên hạ, nhưng với những người có tìm hiểu chút ít về tiến hóa, khoảng thời gian đó chẳng đáng là bao cả. Khi người ta nói về tiến hóa, người ta nói “trăm ngàn năm”, “triệu năm”, “chục triệu năm” v.v, chứ ngàn năm là thời gian quá ngắn để cho những thay đổi quá lớn diễn ra. Tiến hóa khả thi vì nó chọn lọc dựa trên những biến dị nhỏ hình thành tự nhiên trong quần thể sinh vật qua một khoảng thời gian rất dài chứ không có gì “đột nhiên”.

       Tự nhiên bùm một cái mà thành tuyệt thế thì đúng là chỉ có trong phim chưởng, nhưng tiến hóa (TH) có nói thế đâu! TH đâu có nói “hihi con khỉ đang dài 1 m, óc như trái nho qua một đột biến thành con người cao 1.75 hộp sọ 1700 cm3”?! Không cần tài liệu cao xa, ngay SGK 12 đã đưa ra một loạt các dạng trung gian mà qua đó vượn người cao dần và óc bự dần ra. Từ vượn người tổ tiên Đriôpitec (Dryopithecus africanus) hộp sọ 350 cm3=> Australopithecus cao 1.2-1.4m, 450-750 cm3=>Homo habilis 1.5m, 600-800 cm3 đã đi thẳng đứng biết chế tác công cụ đá=>Homo erectus 1.7m, 850-1100 cm3=> Homo neanderthalensis, tuy không phải tổ tiên con người nhưng cũng thể hiện biến chuyển về thể tích hộp sọ: 1400 cm3=> Người Crômanhôn 1.8m, 1700 cm3. Cái “đột/tự/bỗng nhiên” một lần nữa cho thấy sự hoàn toàn mù mờ của tác giả về tiến hóa, đó là 18 triệu năm đấy ;)! Tự nhiên thông minh, tự nhiên cao đúng là không được nhưng cao dần lên, thông minh dần lên được không? CÓ! Minh chứng là ngày xưa ta gọi “Nhật lùn”, vì họ thấp bé nhẹ cân, ngày nay mấy người “Nhật lùn” có chiều cao trung bình nam 1.7m nữ 1.6m trong khi VN ta thì nam 1.6m nữ 1.5m!

Từ một sinh vật gần giống tinh tinh - "con khỉ" - 7 triệu năm trước (tuổi ước tính của loài CHLCA - Chimpanzee-Human Last Common Ancestor, tổ tiên chung cuối cùng của tinh tinh và người) là thời gian hai nhánh tách ra từ cây tiến hóa đã tạo thành người và tinh tinh. Chúng ta thật ra không thể hình dung 7 triệu năm là một khoảng thời gian dài thế nào đâu. Từ thời Hùng Vương dựng nước đến nay, xuyên suốt chiều dài lịch sử đã bao biến cố xảy ra, bao thế hệ người sinh ra và chết đi vậy mà chỉ có 4000 năm; 7 triệu năm là đủ cho lịch sử của dân tộc ta lặp lại 1750 lần! Vâng, nếu chúng ta coi một thế hệ là 20 năm, thì "bỗng nhiên" = 350,000 thế hệ. Nếu cứ mỗi thế hệ óc lại to thêm một tí, thông minh hơn 1 tí, đứng thẳng hơn một tí thì thật ra chuyện tiến hóa chẳng hoang đường như tác giả cố làm nó nghe có vẻ thế, nhất là khi xét thấy khỉ vốn đã rất thông minh.

B. KHỈ NGU?

Nhiều thí nghiệm cho thấy hai điều quan trọng liên hệ với sự thông minh của khỉ và người.

a-Trình độ thông minh của khỉ bị giới hạn. Những con khỉ thông minh nhất, được huấn luyện nhiều năm cũng chỉ biết lặp lại điều gì mà người ta dậy, chứ không hề có sáng kiến! Một con khỉ [ ... ]Vậy khỉ làm sao mà là “ông tổ” của loài người thông minh tuyệt thế được?

b- [Khỉ làm sao khôn bằng cá heo và chó =>Trong giới loài vật, khỉ không phải là thông minh nhất. [Tóm tắt] Cá heo thông minh biết đùa giỡn => quân đội Mỹ từng dùng cá heo để quăng bom VN. Giống chó còn thông minh ác liệt=> Có con chó đi trả thù cho chủ. Nhiều con chó được tôn thờ=> chuyện con chó của Bá Tước “Không bao giờ Cười” (Never-smiled Count). Rái cá xây "nhà lầu"...
 => lên án khỉ chí biết ăn, ngủ, làm tinh, và khọt khẹt!] (Nếu nói vì “khỉ thông minh giống người nên khỉ là thủy tổ của loài người” thì không đúng bằng nói “cá heo, chó, chim… thông minh hơn người nên cá heo, hoặc chó, hoặc chim mới đúng là thủy tổ nhân loại.”.)

Cần dẫn nguồn. Thí nghiệm ở đâu, thời gian nào, với loài khỉ gì, do ai/nhóm nào thực hiện, đã được bình duyệt chưa, xuất bản trên ấn phẩm nào? Kiểu "bằng chứng" khơi khơi mơ hồ này không có 1 tí trọng lượng nào hết! 
 

B1: Không biết sáng tạo?

          Đọc "lỗ" này, tôi cảm nhận: phải chăng đối với tác giả, việc làm con cháu của động vật cũng không thành vấn đề, miễn đó không phải là những con khỉ ngu độn? 


Thứ nhất, đây là một thái độ rất phản khoa học: thừa nhận hay chối bỏ thực tế chỉ dựa trên cảm xúc mà thực tế đem lại. Trong cộng đồng khoa học có câu nổi tiếng sau "You can have your own beliefs, but you can't have your own facts" - "Anh có thể có ý kiến/niềm tin riêng, nhưng anh không thể có thực tế riêng"; "Con không chê cha mẹ khó, chó không chê chủ nghèo", dù có chê, dù có chối bỏ, anh cũng không thể nào cắt đứt được sợi dây di truyền gọi là ADN nối anh với những tổ tiên anh cho là thấp hèn hơn mình và tất cả những sinh vật sống anh cho là hạ đẳng nhất, nó ở trong từng tế bào, nhịp tim & hơi thở của anh, và trong cả những 'cơn mưa' đang bay ra từ những lời xuyên tạc.


Thứ 2, Khỉ và vượn không chỉ rất sáng tạo, mà còn có năng lực nhìn thấy bản chất của vấn đề. Xem video sau, trích từ phim tư liệu Ape Genius của đài National Geographic nổi tiếng để thấy ai mới là " chỉ biết lặp lại điều gì mà người ta dậy, chứ không hề có sáng kiến" ;)

           Lưu ý ngay từ đầu con vượn đã lấy ngón tay đẩy thanh chắn ra, vì nó hiểu được cốt lõi là đẩy để lộ cái lỗ trên nắp lộ ra, cho nên cái gì tiện thì cứ dùng chứ không nhất thiết cứ phải dùng que gỗ. Ngay khi nó nhận ra chỉ cần 1 bước duy nhất sẽ có kẹo, nó lập tức bỏ qua những thao tác thừa trong khi "con non" chúng ta thì cứ rập khuôn mà tiến mặc dù rất có thể chúng đều thấy làm thế là vô nghĩa. Ý video này không phải nói là trẻ em ngu hơn vượn, mà là cách học tập của chúng khác: chúng luôn sợ muốn làm vừa lòng người lớn, luôn cố bắt chước thật chính xác. Nhưng một điều thí nghiệm cho thấy rất rõ ràng: vượn hoàn toàn có khả năng học tập, mày mò, phân tích tình huống và đưa ra quyết định hợp lý.


          Hãy xem video trên và theo link này để chơi thử trò chơi đó để xem bác có thực sự thông minh nhạy bén hơn "loài khỉ ngu độn". Vâng, bác hoàn toàn có thể nói "con khỉ" chẳng qua được rèn luyện lâu mà thôi. Nhưng thử hỏi nếu không có một bộ óc đủ năng lực học tập, phát triển đủ cao thì liệu có dạy được nó hiểu nó phải làm gì và ứng phó thật nhanh trước những con số được trộn ngẫu nhiên không?

           Khỉ & vượn còn có khả năng sáng tạo & học cách chế tạo + sử dụng công cụ. Ghi nhận lần đầu vào thập niên 1960 khi Jane Goodall nhìn thấy tinh tinh hoang dã dùng một nhánh cây để 'câu' kiến  (Khôn ở chỗ tinh tinh biết nhai đầu cành cho tưa như cây chổi và liếm cho ẩm chổi để bắt được nhiều mối hơn.)
– Từ đó đã bùng nổ các bằng chứng về trí thông minh của linh trưởng đặc biệt trong việc sử dụng công cụ: chúng có thể làm ra những cái giáo (và đi săn theo bầy có chiến thuật) để đi săn, mồi câu, làm gậy chống để dò độ sâu của nước v.v. 'Công cụ' không phải đụng đâu đập đó mà là cả một bộ công cụ dùng cho các mục đích khác nhau. Ngay cả khi là học từ người, chúng cũng không cần nhất thiết phải học hết, như một cái máy bắt buộc phải học, mà có thể tư duy để phát triển những gợi ý.

_Khi trời nắng gắt hay mưa, đười ươi biết lấy lá che như dù. Khi có ruồi muỗi khó chịu, đười ươi biết chế vợt đập ruồi như người.

_ Con đười ươi biết giặt khăn, rửa mặt: http://vnexpress.net/gl/cuoi/video/2011/08/con-duoi-uoi-rua-mat-nhu-nguoi/

B2: Hoàn toàn không biết sử dụng ngôn ngữ?

Tác giả không trích dẫn thí nghiệm nào nên không thể đánh giá được thông tin, tôi đành đoán là họ đã 1. Cố dạy khỉ/vượn tập NÓI. Cấu trúc thanh quản của khỉ/vượn không giống chúng ta, không có khả năng tạo ra các âm thanh phức tạp, tức dạy một thứ vốn không thể làm được, giống như việc hy vọng con người có thể bay bằng cách dành nhiều năm học đập tay thật giống chim vỗ cánh (!). 2. Ai cũng biết khó khăn của việc học một ngoại ngữ của một nước khác với một con người, vậy mà lại là học ngoại ngữ của một loài khác. Các nhà khoa học – thành phần thông thái nhất của loài chúng ta – cũng phải dành nhiều nhiều năm nghiên cứu tập thể mới có thể bắt đầu hiểu được cách các loài khác giao tiếp trong nội bộ. Tới bây giờ các nhà GD vẫn chưa thành công trong việc dạy ngoại ngữ đại trà thì làm sao ta có thể dùng một phương pháp không hiệu quả với nhiều người để dạy một con khỉ? Mỗi người có cách học tập khác nhau chứ đừng nói đến mỗi loài, việc khỉ/vượn gặp khó khăn trong việc học ngôn ngữ người là chuyện dễ hiểu.

Nhưng từ khi các nhà khoa học đi theo một hướng nghiên cứu mới đó là dạy vượn cách dùng ngôn ngữ kí hiệu thì đã rất thành công:

+Koko, một con khỉ đột (vốn được coi là kém thông minh nhất trong các vượn lớn) sinh năm 1971 đã được học ngôn ngữ kí hiệu của Mỹ (ASL) và hiện là sinh-vật- không – phải- người giỏi ngôn ngữ nhất trên thế giới: nó biết 1000 kí hiệu, nghe hiểu 2000 từ tiếng Anh nói và có khả năng bắt đầu và tham gia đối thoại với người (điều nhiều học sinh Việt Nam mơ ước). IQ của nó là khoảng 70 đến 95 (IQ 100 là mức người bình thường).

Kanzi

+Kanzi - Một con tinh tinh lùn (bonobo) sinh năm 1980 là con vật đầu tiên học được ngôn ngữ như trẻ em của con người: bằng cách được tiếp xúc với ngôn ngữ. Nó cũng là con đầu tiên thể hiện sự hiểu biết & tiếp nhận thoải mái tiếng Anh nói cũng như đặt những câu mới – những câu cần phải biết cách đối đáp cụ thể. Ngữ pháp khó học hơn từng chữ riêng rẽ vì nó đòi hỏi hiểu biết được quan hệ giữa các thực thể, tức là không phải chỉ bất cứ 'trái cây' nào, mà là 'trái cây của mẹ tôi'. Nó còn là bậc thầy chế tạo công cụ đá. 

+Đười ươi tên Azy được dạy cách truyền tải các ý nghĩ của nó qua khoảng 70 biểu tượng trừu tượng trên màn hình máy tính không liên quan gì về mặt hình ảnh với những thứ chúng biểu thị. Dù nó không phải con đầu tiên biết dùng ngôn ngữ ký hiệu, nó cho thấy “Có những sinh vật không phải người có khả năng gán ý nghĩa cho những biểu tượng vốn vô nghĩa”.

***

                 
Thật ra tác giả đang cố đánh lạc hướng người đọc về trí thông minh để ta quên đi một sự thật: Trong giới động vật về ngoại hình không có bất cứ loại nào giống chúng ta hơn vượn - điều này cả những kẻ chống tiến hóa điên khùng nhất cũng không thể chối cãi! 

Biểu cảm của các vượn lớn :)

Sao biết mình gần với vượn chứ không phải khỉ, cá heo hay chó? Cái ngón tay cái đối (có nghĩa là ngón cái có thể chạm hết các ngón còn lại :), cái này vượn có, đa số khỉ (một đống khỉ như bác nêu, chỉ có 2 loài khỉ châu Mỹ có ngón cái) không có còn cá heo và chó thì càng không), cái biểu cảm khuôn mặt (con cá heo biết cười hè hè nhưng nó biết cười ‘nhăn răng’ không? Tinh tinh biết cả 2). Giống tới vị trí từng cái xương, cấu trúc não bộ, không khác một axit-amin nào! Đi tìm bà con (nhấn mạnh là bà con chứ chưa nói đến tổ tiên) gần nhất của con người thì vượn chính là lựa chọn đầu tiên & hiển nhiên nhất.

Biểu cảm của đười ươi so với vượn trụi lông ;)

Trong thí nghiệm nổi tiếng của Gordon Gallup Jr. năm 1970, chỉ có 9 loài vật vượt qua bài kiểm tra gương – tức là khả năng nhận thức được mình trong gương, trong đó hết 5 loài là Great Apes – Vượn cao cấp, và đó toàn bộ 5 loài vượn cao cấp : 1.bonobo, 2.tinh tinh, 3.đười ươi, 4.gorilla, những loài được các nhà khoa hoc4 xếp gần gũi nhất con người và 5.con người. (cứ gõ Great Apes (nhớ bỏ mấy cái về Songoku) sẽ ra). Nhà động vật học Desmond Morris trong cuốn “The Naked Ape” nổi tiếng đã gọi con người là vượn trần trụi, cũng là tựa đề của cuốn sách nổi tiếng của ông:) Xin nói thêm là trong số đã vượt qua bài kiểm tra gương đó không có con chó hay con rái cá gì đó đâu!). Xin hỏi bác đã đọc bao nhiêu tài liệu, sách vở, xem bao nhiêu cuốn phim về đời sống linh trưởng mà dám phán một câu “vô tích sự không hề biết trò gì đặc biệt ngoài ăn, ngủ, làm tinh, và khọt khẹt!”? Dựa trên những nhận xét dễ dãi như thế, tôi đoán chắc tác giả nghiên cứu khỉ (và vượn) nhiều nhất qua đôi ba lần đi sở thú, coi phim Tề Thiên thấy Hoa Quả Sơn, còn lại để dành…đoán bừa?

          Chuyện chó & cá heo thông minh gần bằng khỉ cũng không có gì lạ, bởi tiến hóa không phải là 1 cái thang mà đỉnh cao nhất là con người, là kết quả tối thượng xinh đẹp và hoàn hảo mà tất cả những con vật đang bơi, bay, bò & chạy bằng bốn chân đang vật vã để hướng tới như những người thiếu hiểu biết thường nghĩ. Mà nó là một cái cây khổng lồ 3.8 tỉ năm tuổi với hàng triệu chi nhánh, mỗi chi nhánh chỉ nhắm tới việc sống sót & sinh sản trong môi trường luôn biến đổi; trong khi con người chúng ta phát triển thì muôn loài cũng không hề dừng lại và chúng cũng phát triển tới trình độ cao để tồn tại - như cá heo là thú có vú đã quay trở lại biển là khu vực sống cổ nhất vốn tràn ngập các loài đã thống trị sẵn, nó không khôn nó sống nổi không? Chính cái sự cao ngạo của con người chúng ta, một khi đã tự cho mình là "nhất quả đất" thì cũng làm cho ta ép uổng loài nào được coi là bà con của mình cũng phải bỏ xa tất cả các loài khác trong khi tiến hóa không hề yêu cầu điều đó.

     C.            KHỈ LÀ LOÀI VÔ CẢM?
  CI.            Quan hệ bừa bãi = khỉ đồi bại?
        Còn về việc con khỉ đực đầu đàn giao phối với hết con cái trong đàn - chế độ "đa thê - Polygyny". Hệ thống này không phải chỉ có ở linh trưởng (có ở sư tử, sóc bay, linh cẩu & thật ra hầu hết giới động vật...) ở linh trưởng cũng không phải chỉ có đa thê mà còn có chế độ một vợ một chồng (1V1C) - tiêu biểu là vượn Gibbon [vượn má trắng ở Việt Nam ta :) ] & con người kết đôi trọn đời. Thật ra so với thú có vú nói chung thì tỉ lệ 1V1C/Đa thê của linh trưởng khá cao, gần 18% so với 5%, con số này không có tính đến con người. Đa thê/đa phu (ĐTĐP) hay 1V1C ở động vật không phụ thuộc vào trình độ phát triển hay quan niệm đạo đức, nó phụ thuộc vào môi trường & hoàn cảnh. 

Vượn má trắng - bạn đời chung thủy

         Theo trang web của ĐH Missouri, có 2 yếu tố chính ảnh hưởng đến chế độ tình dục: 1.Phân bố tài nguyên 2.Phân bố bạn tình. VD như người thời hiện đại mật độ đực/cái phân bố đều chứ không tập trung thành một khu toàn phụ nữ => khó kiểm soát, rất ít người có khả năng thâu tóm hết tài nguyên (và những người như thế thì ai cũng biết là có rất nhiều phụ nữ bu theo) như một con lưng bạc (khỉ đột đực trưởng thành) có thể làm. 
 

          Tại sao ta thường thấy chim 1V1C? Bởi vì chúng có 1 khoảng thời gian ấp trứng không đi đâu được, con mái con trống phải thay phiên nhau con ấp con kiếm mồi nuôi vợ/chồng và những con non nhỏ, yếu ớt. Con của con người còn yếu hơn thế, một con linh dương 6 tiếng sau sinh đã đi khá vững còn "người con" 6 tháng vẫn cứ nằm vạ vật đấy, phụ thuộc hoàn toàn & nếu không có ng` lớn ở bên cơ hội sống sót là 0%. Chế độ 1V1C giúp người phụ nữ ở nhà trông cái của nợ đó yên tâm rằng có một lao động quan tâm riêng mình & con. Con người là một loại vượn biết dùng công cụ, có vũ khí, những thứ làm đổ máu con mồi được thì cũng giết đồng loại mình được; con người lại còn là con vượn đi săn, bản thân nó thì yếu thôi rồi: không có lớp da dày, không có răng bén, không có vuốt nhọn... Nó chẳng có một vũ khí tự nhiên nào ngoài bộ não có phần quá khổ... Nó chỉ biết dựa vào trí khôn tập thể đoàn kết để mà tồn tại, thế thì nguy hiểm nhường nào nếu những người đàn ông quay mũi giáo vào nhau: bất mãn tình dục & tranh giành bạn tình; với 1V1C, nó loại bỏ được 1 nguyên nhân hàng đầu của mâu thuẫn. Cũng chỉ vì con người là loài linh trưởng sexy nhất, nhu cầu tình dục cao nhất (+cái ấy to nhất ;) ). 
 

Redwinged blackbirds

1V1C cũng có 2 dạng: 1V1C xã hội & 1V1C sinh lý, cái thứ nhất liên quan với việc kết đôi/chăm sóc con còn cái thứ 2 liên quan tới giao phối, với 1 bạn tình duy nhất. Cũng như ở người, trong thế giới động vật 2 cái này hay đi chung với nhau nhưng cũng có khi có những mối quan hệ ngoài luồng. Hành vi chó thế nào cứ quan sát trong xóm làng còn cá heo cũng như con người rất thích sex để mua vui (2 đối tượng tác giả cho là đáng làm tổ tiên người hơn khỉ) đã đành, chim cũng chưa chắc đã chung tình. Trong một chương trình của trường ĐH Nebraska – Lincoln năm 1973, người ta nghiên cứu việc giảm thiệt hại bởi một loại chim (red-winged blackbirds) bằng cách cho các con mái bắt cặp với những con trống bị triệt sản thì một số khá lớn trứng vẫn nở => đừng lí tưởng hóa thế giới động vật.



C2. Khỉ/vượn sống thiếu tình cảm hơn chim chóc?
            Ai có đọc báo chắc cũng nhớ bài vài năm trước về một con khỉ đột cái đã ôm xác con nó nhiều ngày liền vì không chịu tin con nó đã chết "Trong thế giới hoang dã, loài gorilla có thể ôm thi thể con trong suốt 3 tuần, cho đến bao giờ xác bị phân hủy. Chúng có tình cảm rất sâu nặng và thường suy sụp vì cái chết của người thân. Chúng cũng biết cách chôn đồng loại chết, bằng cách phủ lá cây lên xác". Tình mẫu tử của nó liệu có thua con chim kia? Và liệu tình mẫu tử có phải là thứ có thể cân đong đo đếm hay đem ra so sánh?

Tình thương của những con vượn chẳng những dành cho nhau, mà cũng như người, còn có thể hướng đến những đối tượng khác loài:

_Tinh tinh cho cọp con bú sữa bình:

Tinh tinh & 'tiểu hổ'

_Đười ươi cứu chim non:

Mẹ gorilla và cái xác vô hồn của đứa con

_Khỉ đột bảo bọc em bé bị rơi vào chuồng, có tận 2 trường hợp. 1/Là Binti Jua nổi tiếng đã lao ra cứu một em bé 3 tuổi bị rơi xuống khu khỉ đột vào năm 1996, nó đã bế em y như một người mẹ, đưa em đến nơi an toàn và trao em cho nhân viên sở thú. 2/Là Jambo ở vườn thú Jersey năm 1986, tất cả những gì con khỉ đột đực lưng bạc silver-back với hàm răng dễ dàng xé thằng bé xui xẻo ngã vào lãnh địa của mình ra từng mảnh đã lay dịu dàng và đứng trước mặt che chắn nó khỏi những hành động dại dột do sợ hãi của những con khác (vâng, bản chất sự việc này là có là một sinh vật khác loài từ trên trời rơi xuống, khóc lóc & la hét, bản năng sẽ khiến những con khỉ đột khác xem nó như một mối đe dọa, và nếu là chúng ta thì cũng thế thôi). Dù những quan niệm sai lầm trước đây có cố tô vẽ một hình ảnh loài linh trưởng lớn nhất thế giới bạo tàn và hung ác, nhưng ngày nay khỉ đột được gọi là "Gentle Giants - khổng lồ hiền lành". 

***

               Qua các bằng chứng có trọng lượng, có nguồn ngọn đàng hoàng trên, tôi đã chứng minh khỉ thông minh hơn nhiều so với đa số mọi người hay nghĩ và muốn nghĩ. Nhưng quả thật trí thông minh của khỉ/vượn là có giới hạn, ta hơn chúng khá xa - có cái quỉ gì trên đời không có giới hạn, kể cả trí thông minh của chúng ta? Trí thông minh của khỉ/vượn giới hạn ở đây không phải nghĩa là thấp kém, mà là “đủ xài”: Khỉ đột to lớn & mạnh mẽ, lại chỉ 'ăn chay' nên ít khi cần bất cứ công cụ gì, tinh tinh không cần đủ sức tính nhẩm rút căn, khỉ đầu chó không cần giỏi năm ngoại ngữ... khi tiến hóa không hề đặt áp lực bắt chúng phải như thế – đủ xài, ấy mà lại là điều may mắn cho chúng. Tôi hỏi các bạn: liệu nếu chúng thông minh hơn thế thì chúng có tồn tại đến hôm nay nổi không? Các bạn có thể nghĩ: Gì cơ, càng thông minh càng có lợi chứ, vì chúng ta hay nói khôn mới sống cơ mà? Ừ, nhưng liệu chúng ta có để yên cho chúng thông minh không? Sở dĩ tiến hóa khó tin với nhiều người vì một cái nhìn hời hợt sẽ cho thấy khoảng cách giữa con vượn và người quá xa, nhưng đó là do tất cả những loài trung gian giữa tổ tiên chung gần nhất (của người & vượn) & Homo sapiens, con người chúng ta, đã tuyệt chủng. Vì nhiều lí do lắm, nhưng thế này, có một giống người gọi là Neanderthal sống cùng thời & có trình độ phát triển gần bằng Homo sapiens, họ là những người bản địa đầu tiên ở lục địa Á Âu; vì lí do chưa rõ ràng họ đã tuyệt chủng cách đây khoảng 30.000 năm, có thể là do chúng ta đã tìm diệt sạch hoặc đồng hóa (tất cả chúng ta đều có chút gen của họ) họ để không còn cái gì có thể “tiệm cận” với mình!

Hình ảnh tái hiện bộ tộc Neanderthals - Nguồn: Max Planck Institute

         Trí khôn của chúng ta là độc nhất Trái Đất, nhưng cũng như đứa con mạnh giỏi nhất nhà không có quyền ăn hiếp những anh chị em yếu còn lại và chà đạp cha mẹ mình, trí khôn ấy không nghiễm nhiên cho ta quyền làm "chúa sơn lâm". Chúng ta đã tự tay giành lấy được một vị trí tốt trong sinh quyển, đúng, nhưng phải nhớ là ta đã giành lấy - chứ đó không phải vị trí hiển nhiên, bản chất con người không cao quý hơn bất kỳ sinh vật nào khác đã cùng đi qua hành trình 3.7 tỉ năm - tất cả đều là những kẻ sống sót đáng khen của Tiến hóa.

Hãy dùng bộ não cho các quyết định thông minh- nguổn ảnh

          Nhưng, cái đặc biệt của làm người là ta có nhiều cơ hội để quyết định cuộc sống của mình hơn bất kỳ Earthling - con của Trái Đất - nào khác. Là loài mạnh nhất trên thế giới, những lựa chọn của ta giờ có thể thay đổi Địa Cầu. Như trong Người Nhện có câu: "With great power comes great responsibility - Sức mạnh càng lớn, trách nhiệm càng nặng" - Ta có quyền chọn sống hòa hợp và yêu thương, hay ta cũng có quyền chọn hủy diệt và bạo lực. Dù ta chọn gì đi nữa, lựa chọn ấy luôn luôn thuộc về ta - bộ não khủng khiếp nhất thế giới.

Tham khảo:

http://orangutan1.wordpress.com/fun-facts/

Timesonline: http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article489717.ece

New York Times : http://www.nytimes.com/2007/04/17/science/17chimp.html

National Geographic: http://news.nationalgeographic.com/news/2004/10/1006_041006_chimps.html

***
Bổ sung ngày 14/4/2013 - Thực ra tôi đã tính không viết tiếp nữa (dù ở web cũ tôi đã hoàn thành gần hết chùm bài Lỗ hổng) vì tôi thấy đọc 2 bài này là các bạn đủ biết ông Tiến này viết đúng cỡ nào rồi (mà cũng thật ra là do tui làm biếng quá). Nhưng để tránh bà con hồ nghi (một đức tính tốt trong thời đại mà những thứ kiểu ông Tiến viết về khoa học mà cũng có thể lan đi khắp nơi & khối người tin) rằng tôi "ngọng" trước những luận điểm còn lại của ông Tiến, tôi sẽ viết tiếp, mời bà con đón đọc lỗ số 3 ;)

Read More

Những lỗ hổng khổng lồ tưởng tượng trong thuyết tiến hóa

Loạt bài đăng lại và hoàn chỉnh từ web cũ, đã sửa chữa cho bớt mùi "hình sự".

Có môt người tên là Chu Tất Tiến đã đăng 1 bài nói về những cái ông ta gọi là "Những lỗ hổng khổng lồ trong thuyết tiến hóa", loạt bài này dùng để phản bác lại từng lỗ một:

LỖ SỐ 1

Nhận xét: sai nhiều đến nỗi tôi không hiểu tại sao có kẻ nào dám đăng cái của nợ này lên internet mà thiên hạ lại còn sao chép tùm lum nữa chứ  :(!

1-Lỗ hổng về khoảng cách: Thuyết Tiến Hóa có một lỗ hổng rất lớn về khoảng cách, về sự liền lạc của các biến hóa (missing links). Một cách đơn giản, Darwin đã sắp xếp và bầy biện ra những hóa thạch của nhiều chủng loại tương tự với những sinh vật có tuổi trẻ hơn những sinh vật có tuổi già hơn, rồi từ đó lý luận rằng các sinh vật đã có một sự biến thể từ một sinh vật đơn bào sang đa bào, rồi từ đa bào sang những sinh vật có những tế bào càng ngày càng phức tạp hơn. Về Con Người, vì ông đã tìm thấy những bộ xương và các hóa thạch có những điểm tương tự giữa Người và Khỉ, mà Khỉ thì có tuổi già hơn, nên kết luận là Con Người bởi Khỉ mà ra. Rất tiếc, ông không chứng minh được những điều ông nói.

           Dĩ nhiên Darwin không chứng minh con người tiến hóa từ con khỉ, vì sự thật không phải vậy! Như bài trước tôi đã nói không có sách vở khoa nào lại nói con người bởi khỉ mà ra, chỉ có những người chống tiến hóa hoặc mập mờ về thuật ngữ mới nói thế.

a-Về các sinh vật: Darwin cho rằng loài Lưỡng Thê (Amphibians) tiến hóa từ Cá (Rhipidistian fish) có mặt trên trái đất từ 70 triệu năm trước. Loài cá thủy tổ có vây ở hai bên, sau đó, tập tễnh bước vào mặt đất, các vây biến thể thành chân (như cóc, nhái). Từ loài lưỡng thê (cóc, nhái), có sự đột biến thành loài bò sát. Từ bò sát biến thành loại có vú, rồi thành Khỉ , rồi Con Người! Darwin đã tỏ ra thiếu sót lớn về ý kiến này. Ông không chứng minh được cái xuất hiện sau là con của cái xuất hiện trước! Hơn nữa, ông đã sai lầm khi nói loài lưỡng thê là con cháu của loài cá: Sau này, người ta phát hiện ra có loài lưỡng thê mang tuổi đến 280 triệu năm, lâu thật lâu trước loài cá (Rhipidistian fish) chỉ có 70 triệu tuổi! Lý thuyết Tiến Hóa ở đây đã bị gẫy đổ! (Bài viết này, vì sự giới hạn của độ dài, không thể kể thêm hàng trăm sự kiện chứng minh ngược lại thuyết tiến hóa của chim, của cá, và các loại bò sát cũng như các sinh vật trên cạn khác.)

           Thường nghe, “ăn vụng phải biết chùi mép”, đã nói càn thì đừng để manh mối cho người ta biết. Chỉ cần Gúc “Rhipidistian fish” ra ngay nó là loài cá thuộc kỉ Devon cách đây 416 triệu năm (theo Bách Khoa Toàn Thư Britannica) , ai nói 70 triệu năm tuổi? Giả sử là có, thì đó cũng chỉ là hóa thạch của một (số) con cháu của Rhipidistian fish (đã giữ nguyên trạng trong khi một nhóm cá khác TH lên lưỡng cư), không thể nói là ‘cả loài sống cách đây 70 triệu năm => không thể là tổ tiên của lưỡng cư được’. Cũng như giả sử ngày đó Thế Chiến II giết sạch Châu Âu và người ta tìm thấy bộ xương người Châu Âu niên đại 70 năm và bộ xương người Mỹ trắng 280 năm thì không có nghĩa người Mỹ trắng không phải con cháu người Châu Âu! “loài lưỡng thê mang tuổi đến 280 triệu năm”, nghe chữ “đến” tưởng ghê gớm lắm, cứ tưởng đó là thủy tổ lưỡng cư hay con lưỡng cư cổ nhất được phát hiện, nhưng kỉ Devon là lưỡng cư đã phát sinh, kỉ Cacbon (Than đá) cách đây 360 triệu năm là thời thống trị của lưỡng cư, thì tìm thấy lưỡng cư 280 triệu năm tuổi không có mà TH phải “gẫy đổ” cả!

b-Về Con Người và Khỉ: Thuyết cho rằng Con Người bởi Khỉ mà ra, thực tế, không phải phát khởi từ Darwin.

Từ 1863, Thomas Huxley và Richard Owen đã cho rằng Người bởi Khỉ qua cuốn “Evidence as to Man’s place in Nature”. Mãi cho đến 1871, Darwin mới áp dụng lý thuyết này vào sự nghiên cứu của ông khi ông viết cuốn “The Descent of Man”. Từ đó, nhiều người thuộc thế hệ sau đã gán cho Darwin là chủ của Thuyết Tiến Hóa!

           Vì Darwin xuất bản “Nguồn gốc các loài” năm 1859 (có kèm thêm một số tài liệu từ Wallace) rồi tới năm 1863 2 ông kia mới xuất bản một cuốn CHUYÊN VỀ CON NGƯỜI dựa trên thuyết Darwin, rồi nhờ đó Darwin lại viết tiếp “The Descent of Man”. Vậy thì dĩ nhiên Darwin và Wallace là chủ của thuyết tiến hóa: Thuyết tiến hóa đâu chỉ toàn là về nguồn gốc con người. Thật ra, khi đã viết về nguồn gốc sinh giới, không thể nào tránh khỏi được đụng chạm tới con người - một chủ đề vô cùng nhạy cảm; tôi nghĩ rằng Darwin đã tránh nói về con người trong cuốn "Nguồn gốc các loài" để tránh tạo một cú sốc quá lớn (dù nó vẫn rất lớn) ngay một lần, rồi sau đó một thời gian nghiên cứu thêm mới khai thác.

Dựa trên các xương được khai quật và các hóa thạch, thuyết này cho rằng Con Người Cổ Đại (Human) tiến hóa từ các chủng loại “Hominids” như Australopithecines chỉ có tuổi khoảng 2,3 triệu năm đến 2,4 triệu năm trước đây, trong khi đó, giống Khỉ Chimpanzee có tuổi từ 5 đến 7 triệu năm trước. Con Người (Archaic Homo Sapiens) biết đi bằng hai chân bên cạnh leo trèo mới được xuất hiện khoảng 400 ngàn năm đến 250 ngàn năm nay. Vì Con Người xuất hiện sau, có tuổi non hơn Khỉ, nên Con Người là con cháu của Khỉ!

1. Human không phải để chỉ riêng Người cổ đại mà cả người hiện đại. Lí ra câu này muốn nói về phân loại học thì phải gọi con người chúng ta là Homo sapiens.
2. Tổ tiên chung của tinh tinh và người đã tách nhau ra cách đây 5-7 triệu năm, từ đó đã phát triển theo 2 hướng riêng. Không ai nói Chimpanzee (tinh tinh đấy, nó là vượn các bạn ạ) là tổ tiên trực tiếp của con người (chắc chỉ có mấy sách báo chống tiến hóa vớ vẩn), dẫu có cũng tuyệt không phải chỉ vì nó lớn tuổi hơn, nói chính xác thì tinh tinh là bà con gần gũi nhất còn sống của chúng ta.

            Australopithecines là tên chung của bất cứ loài nào thuộc 2 chi Australopithecus (còn gọi là gracile (mảnh dẻ) Australopithecine) và Paranthropus (còn gọi là robust (cường tráng) Australopithecine). Sách vở, kể cả SGK đều ghi Australopithecus (nó có cả cái tên Việt là vượn người phương Nam, KHÔNG phải khỉ nhé bác!) có từ 5 triệu năm trước đây, ít ra thì cũng 3, 4 triệu năm. Nó là tổ tiên của con người.

Thuyết này, một lần nữa bị bẻ gẫy bằng một khám phá mới đây, xương của một phụ nữ được đặt tên là Lucille, có tuổi 3,2 triệu năm!

         Lucy? Bác có thể đọc một bản tin ngắn của BBC về Lucy ở đây. (Góp ý nhỏ với bác là năm 1974 thì khó có thể gọi là ‘mới đây’). Bác Tiến có thể đi khắp nơi cũng sẽ thấy Lucy thực ra là một con vượn Australopithecus, cụ thể là Australopithecus afarensis chứ không phải một phụ nữ Homo sapiens, cô ấy không phải con người.

Đây là bộ xương của Lucy

Đã từng bước phục chế.

Đúng là ta có một người phụ nữ, nhưng đó không phải Lucy

             Australopithecine không phải chỉ có tuổi khoảng 2 triệu năm trước đây, mà 2 triệu năm trước đây là thời gian mà nó bị tuyệt chủng nhường chỗ cho tổ tiên gần hơn của chúng ta và các bà con khác. Có thể ước đoán tuổi của Australopithecus là 5-2 triệu năm trước đây. Vậy thì việc tìm thấy một cá thể Australopithecus 3,2 triệu năm tuổi thì có gì trái với thuyết TH?

Nhưng chưa hết, trong năm 2010, người ta lại mới đào được một bộ xương người có tuổi già hơn nữa, khoảng 3,5 đến 4 triệu năm về trước!

           Bác không nói tên cụ thể của bộ xương này như Lucy nên tôi đành Gúc “hominid skeletons/bones/fossil 2010” thì tìm được một bài báo trên ScienceDaily, “Loài Vượn Người Mới Có Nhiều Điểm Chung Với Các Loài Homo: Phát hiện hóa thạch khai sáng cho quá trình chuyển đổi thành Chi Homo của những dạng vượn người cổ” (New Hominid Shares Traits With Homo Species: Fossil Find Sheds Light On the Transition to Homo Genus from Earlier Hominids). Theo đó, đây là bộ xương của một thằng bé cỡ 11-13 tuổi, được xếp vào Australopithecus sediba (ờ, lại là một con vượn người (không phải khỉ) phương Nam đấy), khoảng 2 triệu tuổi, trẻ hơn Lucy cỡ một triệu năm tuổi. Đây chỉ là một con vượn người nhưng được tạp chí TIME cho là một trong những phát kiến quan trọng nhất của năm 2010, thì một bộ xương của người hiện đại như chúng ta mà đến 4 triệu năm tuổi, cái “Sự sai biệt hàng triệu năm như vậy đã đẩy thuyết Tiến Hóa vào chỗ đáng nghi ngờ” sao lại không thấy đâu? Tin mừng là mò mãi thì ra một bộ xương 4.4 triệu năm tuổi, nhưng đó là vào năm 2009 rồi, tin buồn là nó cũng chỉ là vượn người phương Nam Ardipithecus ramidus.

Tiến hóa không phải là những bước vụt nhảy ếch thành hoàng tử mà là một chuỗi dài thật dài những thay đổi nhỏ tích tụ nên ranh giới thật sự giữa người và vượn rất mơ hồ và trong nội bộ của các nhà sinh học những người chống tiến hóa cũng còn tranh cãi thế nào mới gọi là người hay vượn. Nhưng chắc có một điều tác giả sẽ đồng ý với tôi: chưa thể gọi đây là một con người.

“Tại sao lại không nói đến sự giao cấu giữa một con khỉ và người khi tìm thấy một bộ xương có đặc tính giữa Người và Khỉ?”

             Những loài khác nhau như con người và những con vượn kể trên khác biệt về bộ NST, giao cấu khó mà có con được, gần như không thể - kiến thức sinh sơ đẳng trình độ trung học thế này chưa nắm vững thì thiết nghĩ không nên bon chen viết về khoa học làm gì. Mà như bác biết con người chỉ có tuổi vài trăm ngàn năm thì không thì không tài nào giao cấu với các giống vượn cả triệu năm trước được. Khi nhìn thấy con bò biển bác hẳn không nghĩ nó là kết quả giao cấu giữa con bò và con cá heo, nhưng bác tin rằng con người và VƯỢN sinh con được, chứng tỏ bản thân bác nhận thấy khoảng cách giữa con người và con VƯỢN rất gần, vậy tại sao bác tin rằng vượn và người giao cấu và sinh sản được mà lại không tin rằng vượn tiến hóa thành người được?

“Chuyện này xẩy ra rất nhiều trong nhiều nơi, nhiều nước.”

             Chuyện nói phét kiểu “Bác Ba Phi” thì nước nào chẳng có, văn học dân gian, những câu chuyện truyền miệng vốn ai cũng biết có những tình tiết hư cấu, phóng đại (như chuyện con vịt lớn :D, cứ truyền qua một người thì nó lại lớn hơn), không lẽ cứ người ta đồn là mình tin? Có rất nhiều nơi, nhiều nước có câu chuyện về con người sinh ra từ một cái bọc cái cục gì đó, VD như trái bầu mẹ, bọc trứng của Âu Cơ,…như Nữ Oa của Trung Quốc hay Father Raven của người Eskimo dùng bùn vàng, đất sét… phổ biến đâu có nghĩa là đúng? Mà nếu nhiều thế xin bác dẫn một ví dụ đã được ghi nhận? Theo tìm kiếm của tôi thì trong y văn không thấy trường hợp nào sinh sản thành công như thế cả.

“Nói một cách tóm tắt, không thể chỉ vì tuổi của sinh vật sau trẻ hơn sinh vật trước mà cho rằng sinh vật sau là con của sinh vật trước”

              Chính xác, ta còn phải coi xương cốt, các đặc điểm hình hài, răng cỏ… và rút ra kết luận, niên đại chỉ là một phần trong đó. Chứ không lẽ các nhà cổ sinh học được đào tạo chỉ để Right-click=>Sort by=>Date?

Đón xem Lỗ số 2

Sửa ngày 12/11/13 để thêm link & sửa chỗ 1959 -> 1859 

Read More

Hết nói :(

Cảnh báo: Phía trước có "trung tâm nhồi sọ"

Ở Mỹ ko dùng 1 bộ SGK toàn quốc như ở ta mà các tác giả cứ viết rồi tự xuất bản, cuốn nào hay hơn sẽ đc các trường & GV tin dùng hơn và vì thế phổ biến hơn. Ưu điểm của phương pháp này là các sách cạnh tranh với nhau nên cũng như ở những lĩnh vực mà giữa các NSX có cạnh tranh thì người tiêu dùng - ở đây là HSSV - có lợi hơn/nhiều sự lựa chọn hơn. Tác hại của việc ko có SGK thống nhất dễ dẫn đến đại loạn: http://vnexpress.net/gl/khoa-hoc/2012/07/nhieu-truong-hoc-my-se-cong-nhan-quai-vat/

Nhiều phụ huynh chỉ cho con theo học ở những trường phù hợp với quan điểm chính trị - tôn giáo của họ => các trường tư muốn giữ HS thì phải chọn những SGK sinh học nào ít dinh tới những nội dung "nhạy cảm" như nguồn gốc động vật của con người => các tác giả phải bỏ bớt/ bỏ hẳn chương trình dạy về tiến hóa hoặc thậm chí xuất bản những sách kiểu lệch lạc đáng như trên => Học sinh lãnh đủ mọi thiệt thòi.

Thiết nghĩ, dù chúng ta ko thể chắc chắn 100% về bất cứ điều gì, nhưng TH - một nhánh chính thức của sinh học, một học thuyết đc chấp nhận rộng rãi - là điều thích hợp hơn rất nhiều để dạy các em học sinh so với những truyền thuyết quái vật mù mờ.

Read More

Tổng hợp về phôi thai của Haeckel P5 - Khe mang và các đặc điểm khác

             Loạt bài Haeckel có thể kết thúc ở P4 (đó là lí do phụ để 1 năm sau tôi mới viết phần 5, lí do chính là tôi đãng trí, quên mất mình cần viết phần 5), nhưng hôm nay chúng ta sẽ mở rộng ra & nói thêm về khe mang/ túi hầu (gill slits/pharyngeal clefts) và dấu vết tiến hóa trong những sinh vật chưa ra đời, để hiểu lí do tại sao Darwin viết phôi học “Là lớp bằng chứng mạnh mẽ nhất” cho học thuyết của ông (dù ngày nay đó là Di truyền – thời Darwin chưa có).

Lược dịch từ Gill Slits By Any Other Name

Khe mang/ túi hầu/ cung họng (gill slits/larynxgeal pouches/pharyngeal archs):

Túi hầu quan trọng tới nỗi nó là một trong số các đặc điểm nhận diện của ngành động vật có dây sống (Chordata).

“Chúng được kết hợp lại do ở một số giai đoạn trong cuộc đời thì chúng đều có dây sống- dây thần kinh ở lưng và rỗng, các khe hở thuộc hầu, trụ trong và đuôi có bắp thịt mở rộng về phía sau hậu môn. Tuy nhiên, một số nhà khoa học cho rằng những loài động vật có dây sống thực thụ cần phải có khoang túi thuộc hầu hơn là các khe hở. “ (Theo Wikipedia tiếng Việt).

Chỗ này, những NCTH chỉ trích ở 3 điểm chính:

1. Gọi đây là khe mang là sai vì chúng chưa bao giờ là mang và còn chẳng phải là khe.

“ Không bao giờ trong qúa trình phát triển của con người mà ta hấp thu oxy từ nước như cá dùng mang cả (phôi người được cung cấp oxy hoàn toàn qua nhau thai). Thật ra những “khe mang” này còn chẳng phải là khe” (Mitchell & Mitchell 2007) (2)

2. Tất cả những điểm tương đồng mà giữa mang của ĐVCXS sống dưới nước & động vật có màng ối (amniotes – bò sát, chim, thú) đều chỉ là bề ngoài giống mà thôi.

Cũng theo Mitchell, vào ngày thứ 28 sau thụ tinh thì tủy sống & não phát triển hơn các phần còn lại rất nhiều & vì thế làm cho cơ thể cong lại => những nếp gấp đó chẳng qua giống như phần nọng của một người mập đang cúi đầu => chỉ có NHÌN giống mang thôi. (3)

“Các nếp gấp hầu còn chẳng bao giờ là mang chưa hoàn thiện; chúng không bao giờ “giống mang” trừ khi hiểu theo nghĩa thoáng là chúng hình thành 1 chuỗi các đường song song ở vùng cổ.” - (Wells 2000, pp.105-106) (4)

3. Gọi các túi hầu của động vật có màng ối là “khe mang” khi chúng không có chức năng như mang là đang “nhồi tiến hóa vào phát triển”

“Cách duy nhất để nhìn thấy các cấu trúc “giống mang” ở phôi người là “nhồi” tiến hóa vào phát triển” - The only way to see “gill-like” structures in human embryos is to read evolution into development. (Wells 2000, pp.105-106)

Sau đây là phân tích:

1. 1 + 3. Khe mang dưới bất kỳ tên gọi nào khác:
   
   

Đây là tranh cãi về khái niệm, lý luận dài nên nếu chỉ muốn biết về bản chất của khe mang bạn có thể bỏ qua

Ẩn/Hiện nội dung

Thật ra đây chỉ là cãi cố về cách chúng ta gọi một cấu trúc cùng với một cuộc “đập hình nộm” (tiếng Anh: strawman fallacy) – tức là vì không thể trực tiếp hạ người nào, đối phương diễn giải xuyên tạc lập trường của người đó để có thể tạo ra một hình nộm không sức chống cự rồi bay vào đánh đá đập châm chích nó te tua tơi tả tàn tạ tiều tụy và ảo tưởng rằng đã đánh bại được người đó. Người hiểu biết nhìn vào sẽ thấy việc này rất ngớ ngẩn, vì dù thủ phạm có thể cố tìm được sợi tóc hay mảnh quần áo nào của người tranh luận mà đính vào hình nhân của mình thì đó cũng chỉ là hình nộm, hắn chưa hề “phủi bụi” được cho luận điểm thật sự của người kia.

Hình nộm của những người chống tiến hóa (NCTH) là người ủng hộ tiến hóa (NUHTH) đang lừa gạt học sinh rằng phôi người thực sự có mang. Thực ra, cấu trúc này đã được phát hiện & đặt tên trước cả khi cả thuyết tiến hóa (1859) lẫn Haeckel (1834) ra đời bởi  Martin Heinrich Rathke (1793-1860) vào năm 1825 (Rathke 1825a & 1825b). Rathke đã gọi chúng là “Schlundspalten” (“Khe cổ”) và cả “Kiemenspalten” (“khe mang”). Phần phản biện cho thuật ngữ này cũng lớn tuổi hơn thuyết tiến hóa:

“Công phát hiện & thực sự diễn giải các khe mang trong phôi của những loài ĐVCXS cấp cao thuộc về Rathke, […] Không lâu sau điều này, Huschke đã minh họa bằng trường hợp cụ thể ở gà […]. Mới gần đây thôi Reichert nghiên cứu sâu về chủ đề này; ông ấy gọi các cung mang này là cung nội tạng (visceral arches) Müller’s Archiv für 1837. Khẳng định của ông rằng chúng không phải là cung mang, chẳng qua chỉ là bất đồng về một chữ mà thôi; chưa bao giờ ai ảo tưởng rằng những bộ phận chúng ta đang nói tới là mang thực thụ; nhưng chúng là các cung mạch mà ở mọi khía cạnh đều tương đồng với các cung mạch của mang cá, chỉ trừ việc chúng không phân nhánh (Wagner 1844, p. 111,) (5)

Điều Rudolf Wagner nói 168 năm về trước hôm nay vẫn đúng. Không nhà sinh học nào, kể cả trong SGK Việt Nam, bảo mang đó dùng để thở thật sự cả. Thật ra, chỉ có một nhà sinh học duy nhất từng viết là các khe mang thực sự hoạt động như mang thôi, và đó là Agassiz, một nhà sinh học nổi tiếng – một người theo Sáng tạo luận - chống tiến hóa đến cuối đời.

“Từ đó có thể nói hoàn toàn chính xác rằng, những loài ĐVCXS cao cấp hơn trải qua những thay đổi mà qua đó trong những giai đoạn khác nhau trong cuộc đời, chúng trông giống những loài thấp hơn; rằng có một giai đoạn mà con chim non có cái cấu trúc, không chỉ hình dáng, mà là cái cấu trúc, và thậm chí là những cái vây, những thứ đặc thù của Cá. Và với thú có vú con cũng có thể nói như thế. Có một giai đoạn trong cấu trúc của Thỏ con, (mà các nghiên cứu đã miêu tả sâu hơn bất cứ loài nào khác,) khi con Thỏ con giống con Cá tới mức nó có cả mang, sống trong một cái túi toàn nước và thở như Cá thở (Agassiz 1849, p. 96)” (6)

Theo những NCTH, các nhà khoa học vốn theo Sáng tạo luận đã “nhồi tiến hóa vào phát triển” ngay trước khi tiến hóa ra đời!? Thật là hài, chính Haeckel – NUHTH bị 'quăng gạch' dữ dội trong vấn đề này - đã viết:

“Ở tất cả ĐVCXS đã bàn tới [cá mút đá, cá mập, cá xương] chúng ta đều thấy rằng chúng hoặc luôn luôn thở qua mang, hoặc chí ít cũng làm thế trong giai đoạn đầu đời, cũng như trường hợp Ếch & Kì Giông. Mặt khác, chúng ta chưa bao giờ bắt gặp một con Bò sát, Chim, hay Thú có vú mà ở bất kì giai đoạn nào trong đời thực sự thở qua mang, và những cung-mang và các lỗ hở có tồn tại ở những phôi này thì, trong quá trình phát triển cá thể, biến đổi thành những cấu trúc hoàn toàn khác, là các phần của bộ phận hàm hay cơ quan nghe (Haeckel 1902, p.302,)” (7)

Chim Kiwi (một loài chim nhỏ không bay được ở New Zealand gần gũi với đà điểu) có một cặp cơ quan ở hai bên hông chưa bao giờ dùng để bay hay có bất kỳ tác dụng nào của cánh, người ta vẫn cứ gọi nó là mầm cánh – wing bud. Phôi cá heo/cá voi, các bạn nhìn lên hình ở

đây, vị trí của “chân” sẽ thấy có 2 cục hơi nhô ra dù bình thường không có bộ phận nào ở đó – đó là mầm chân sau, thường sẽ bị hấp thu trở lại vào cơ thể nhưng đôi khi sẽ có những con cá heo/cá voi sinh ra có 'chân' dù thường không đi đủ cặp, cân đối hay hoàn chỉnh nhưng khi có là nó sẽ ở ngay vị trí 'chân'. Không ai phản đối 2 cách gọi này dù về bản chất chúng cũng giống như khe mang: cấu trúc tương đồng về gen và về mặt giải phẫu với những cấu trúc sẽ phát triển thành bộ phận x có chức năng y ở loài động vật z.

2. Khe mang có thực sự là “khe”?
   
   

Cung hầu ở phôi cá mập

Cung hầu ở phôi người

        Dù ta có gọi các cấu trúc hầu này là gì, cái chính là chúng có điểm tương đồng nào với mang của “cá”(*), hay ít nhất là những cấu trúc hầu trong phôi “cá” mà sẽ trẻ thành mang không? Lời của những NCTH có thể gây hiểu nhầm rằng những khe & túi hầu chẳng có gì hơn “ những nếp gấp khúc” hay “những đường song song” ở lớp nội bì (cái sẽ trở thành da & nhiều thứ khác) của phôi thai; như những nếp bạn thấy trên ống nước tưới vườn bị gập cong.

(*)Để “cá” trong ngoặc kép vì cá không chỉ là “sinh vật có xương sống bơi dưới nước, có vây & có mang” chỉ là định nghĩa thông thường, “cá” có thể là loài thuộc Lớp Cá Sụn —the Chondrichthyes (cá mập, cá đuối, chimaeras – cá mập ma), hoặc Lớp Cá vây tia - the Actinopterygii (chiếm đại đa số cá hiện nay), và lớp Cá vây thùy - the Sarcopterygii (động vật bốn chân trên cạn tiến hóa từ nhóm này).

          Nhưng hãy tự hỏi mình câu này: nếu thực sự chúng chỉ là như thế, chỉ như một cái ống xiêu vẹo hay một cái nọng cằm, sao các nhà sinh học lại khoái chúng tới mức họ coi chúng là một trong những đặc điểm điển hình của ngành có dây sống? Như thường lệ, câu chuyện phức tạp hơn nhiều so với những gì NCTH cho bạn biết. Sự thật là, khi chúng ta xem xét kỹ những chi tiết trong những cấu trúc này, chúng ta không chỉ tìm thấy sự giống nhau bề ngoài mà là một tập hợp những điểm tương đồng về mặt giải phẫu giữa những cung mang “cá” & những cấu trúc hầu ở phôi thai động vật có màng ối.

Mỗi cung hầu (ở trước một khe/túi hầu) chứa các thành phần thuộc: hệ xương, cơ, thần kinh & tuần hoàn. Ở tâm của mỗi cung là thành phần sụn, bên hông là một cung động mạch chủ, dây thần kinh sọ & thành phần cơ.

Lát cắt phôi thai

Source bionalogy.com, with modifications.

Túi & khe

NCTH thích nhai đi nhai lại rằng với động vật có màng ối, “khe mang” chẳng những không phải là mang mà cũng chẳng phải khe. Và họ có phần đúng nếu như “khe” nghĩa là một vùng hở không có gì che chắn bên ngoài vùng cổ với bên trong. Nghĩa là, về lý thuyết thì họ đúng với sự phát triển bình thường của thú có vú, tuy nhiên điều này lại không đúng với tất cả động vật có xương sống không phải cá, và cũng không phải luôn đúng với tất cả thú có vú bao gồm cả con người.

Với các động vật có màng ối 'bình thường', bao gồm cả con người chúng ta, thứ duy nhất ngăn chúng ta có ít nhất một khe hở trong cặp khe hầu đầu tiên là các màng da mỏng, các màng nhĩ. Không có chúng thì chúng ta sẽ có những ống dẫn mở từ tai ngoài qua tai giữa & vòi Ot-tat ( Eustachian tubes) xuống cổ họng.

Với các khe hầu khác, một vài trong số chúng mở hoàn toàn ở ấu trùng của một số loài lưỡng cư thở qua mang y như “cá”. Hơn nữa các khe hầu sau tai cũng mở tạm thời ở một số loài bò sát & chim chỉ để rồi đóng lại trong quá trình phát triển bình thường của phôi.=> Với một số lưỡng cư chúng chính xác là khe mang, với một số chim & thú chúng chính xác là khe (mở vào cổ họng).

Và dù đúng là thú có vú thường không có những 'khe' thực thụ, đôi khi vài cá thể phát triển không bình thường vẫn có. Đã có nhiều trường hợp có một hoặc cả hai khe hầu số 2 hở ra & vẫn mở cho đến sau khi sinh (dẫn chứng bằng tiếng Anh: 1, 2, 3). Hiện tượng này (lại tổ, atavism) tương tự như các trường hợp cá voi sinh ra có chân sau.

Các cung hầu

Mỗi cung hầu có một thanh sụn, cung đầu tiên (cung hàm dưới) như đã nói ở trên, phát triển thành xương hàm của tất cả sinh vật có hàm. Với bò sát & chim, nó bao gồm nhiều xương của h àm dưới; trong khi ở thú có vú nó phát triển thành một xương hàm dưới duy nhất & 2 xương của tai trong (xương búa & xương đe).

Xem thêm bài tiếng Anh về tiến hóa các xương tai: “Evolution of mammalian auditory ossicles” (Wikipedia)

Ở “cá”, những cung khác nâng đỡ mang trong khi ở động vật có màng ối, chúng được biến đổi thành những cấu trúc khác ở cổ. VD, cung số 2 thành xương móng ở cổ họng & xương bàn đạp trong tai thú có vú.

Màu sắc cung: Thứ nhất = I, Thứ 2 = II, Thứ 3 = III, Thứ 4 = IV, Thứ 6 = VI

Cung động mạch

Chạy song song với thanh sụn trong các cung hầu là những động mạch chủ. Ở cá & ấu trùng lưỡng cứ chúng đưa máu đến mang (nơi thải khí CO2 & nạp O2) & ra động mạch chủ lưng. Ở động vật có màng ối cnũg vậy, máu đi từ tim vòng qua cổ xuống động mạch chủ lưng, tuy nhiên chúng không phát triển những mao mạch & sợi nhỏ li ti của mang thực thụ. Thay vào đó nó biến đổi cho các mục đích khác, VD như ở động vật bốn chân (lưỡng cư, bò sát, chim (vâng, chim được tính là 4 chi :)) ) & thú có vú) cung động mạch chủ thứ 6 phát triển thành động mạch phổi. Một điểm thú vị là sự sắp xếp này tình cờ cũng xảy ra với các cung động mạch ở các loài cả thở bằng mang & phổi (cá phổi, lung fish, dipnoans) (Kardong 2009, p.456), mà dựa trên giải phẫu so sánh & di truyền học (Venkatesh et al. 2001) (Takezaki et al. 2004) là thuộc nhóm cá vây thùy, Sarcopterygii, mà như đã nói ở tre6n, là nhóm “cá” gần với động vật 4 chân nhất.

From Eastern Kentucky University BIO 342 Comparative Vertebrate Anatomy site, with modifications (I colored and labeled the hearts).

Lưu ý vị trí tương đối của tim so với các cung hầu trong sơ đồ phôi thai động vật có màng ối: ở ngay dưới & gần cuối các cung động mạch chủ. Ở “cá”, tim giữ nguyên vị trí này: Ở ngay dưới & gần cuối mang. Ở động vật có màng ối, khi các cấu trúc hầu phát triển thành hàm & cổ, trái tim bị tách khỏi vùng sẽ là cổ ở sinh vật trưởng thành ( bạn sẽ thấy tầm quan trọng của điều này khi ta xét tới dây thần kinh), di chuyển xuống ngực

(Stansfield 1977)

Dây thần kinh

Như đã nói, cung hầu đầu tiên phát triển thành xương hàm của tất cả động vật có xương sống có hàm (gnathostomes), nơi có dây thần kinh sọ số 5(trigeminal) kết nối não với hàm & các phần khác của mặt.

<=(Shubin 2009, p.92)

Một dây thần kinh đáng quan tâm khác là dây thnầ kinh số 10 (dây thần kinh phế vị, X, vagus nerve). Ở “cá”, nó đi từ đáy sọ và kết nối nhiều cơ quan trong cơ thể, giữa đường có phân nhánh. Nhánh số 4 sẽ phân bố ở các mang của cung hầu số 6; đây là một đường đi khá là thẳng từ phần đỉnh của cá tới phần đáy (xem hình)

Dịch từ chú thích gốc: Thoạt nhìn các dây thần kinh sọ của ta (góc phải) có vẻ khác với của cá mập. Nhưng nhìn kỹ thì ta sẽ thấy những điểm tương đồng rõ rệt. Gần như tất cả các dây thần kinh của chúng ta đều có ở cá mập. Và sự tương đồng không dừng lại ở đó: những dây thần kinh tương ứng ở người và cá mập truyền tín hiệu cho những bộ phận tương ứng, và chúng còn đi ra khỏi sọ theo cùng trình tự (góc trên trái, phải).

Coyne 2009, p.83

Tuy nhiên, như chúng ta đã thấy, cung hầu số 4 & 6 nhập làm một – sau cung số 5 bị tái hấp thụ. Cung 4/6 góp phần tạo nên thanh quản (larynx). Vui ở chỗ là khi cái cổ dài tiến hóa ở động vật có màng ối (cá làm gì có cổ) vá nhánh số 4 của dây thần kinh số 10 – giờ gọi dây thần kinh thanh quản hồi quy - recurrent laryngeal nerve — bị vướng vào cung động mạch chủ số 6 và bị lôi xuống ngực, biến cái vốn dĩ là một đường thẳng dọc theo cung mang số 6 ở “cá” thành một đường cà vòng cà vèo khi dây thần kinh số 10 đi ra từ đáy não đi xuống tới ngực, chạy vòng quanh động mạch phổi rồi quay ngược về (hồi quy) lên cổ tới thanh quản.

Điều này dẫn tới dây thần kinh thanh quản có kích cỡ “khủng bố” như ở hươu cao cổ: sơ đồ cho thấy rõ một đường đi 5 mét (15 feet) để truyền một tín hiệu cách điểm đích chừng chục cm! (Vậy bạn đã nghĩ tới trường hợp của khủng long cổ dài chưa? Có thể lên tới 30m!!!)

           Nếu bạn chịu được cảnh máu me & muốn tận mắt thấy RLN, thì chương trình Inside Nature’s Giants (Nghĩa đen là Bên Trong Kẻ Khổng Lồ, mình sao chẳng nghĩ ra được cái tựa gì sáng tạo để “tạm dịch” =.=” ) của Anh có giải phẫu một con hươu cao cổ (Tập 4), đặc biệt quan tâm tới dây thần kinh thanh quản hồi quy. Có lẽ vì vậy mà không có gì ngạc nhiên khi hươu cao cổ không phát ra nhiều âm thanh: Khi tín hiệu yêu cầu tạo ra âm thanh đã đi được từ não xuống cổ & lên ngược lại xong thì chúng quên mất tiêu tại sao chúng phải tạo âm rồi!

          Tình trạng “có đường quang không đi lại đâm vào bụi rậm” này có vẻ phi lí đứng từ quan điểm kĩ thuật - nếu như con hươu được một bàn tay siêu nhiên nào đó thiết kế ra như những NCTH khẳng định - nhưng lại hoàn toàn dễ hiểu nếu động vật có màng ối thật ra chỉ là, theo nhà sinh học Neil Shubin, những con “cá” đã được mông má & chắp vá để đi trên cạn.

Sinh lý & Di truyền học

Những điểm tương đồng giữa các cung hầu ở “cá” & động vật có màng ối còn vượt ra ngoài lĩnh vực giải phẫu: còn có những điểm tương đồng về sinh lý & di truyền/

VD, dù tất cả chúng ta đều biết phôi động vật có màng ối không dùng “khe mang” để thở, có ít nhất một chức năng sinh lý bắt nguồn từ bộ máy hầu được giữ lại từ “cá” sang động vật có màng ối: điều hòa muối canxi (thành phần chủ yếu của xương ĐVCXS). “Cá” điều hòa canxi qua mang, trong khi động vật có màng ối làm điều này bằng cách tiết hoocmon từ tuyến giáp, tuyến này cũng tình cờ bắt nguồn từ túi hầu số 3 và/hoặc 4 (Okabe & Graham 2004).

Đọc thêm (tiếng Anh):

• Deep homologies in the pharyngeal arches - Những điểm tương đồng sâu sắc ở cung hầu trên Pharyngula

• Human parathyroid probably evolved from gills - Tuyến giáp nhiều khả năng tiến hóa từ mang trên biochemist.org

Dù NCTH cố tạo ấn tượng là sinh học hiện đại càng ngày càng phát hiện nhiều sự khác biệt giữa các sinh vật trong quá trình phát triển, sự thật hoàn toàn ngược lại: sự tương đồng giữa trong quá trình phát triển của sinh vật thật ra lớn hơn chúng ta nghĩ rất nhiều.

Ở cấp độ di truyền, có hai hệ gen quan trong (Hox & Dlx) điều khiển sự phát triển của vùng hâầ ở tất cả ĐVCXS

Kuratani 2004, p. 337 (fig. 3)

Một nhóm gen Hox cố định điuề khiển sự phát triển của các cấu trúc hầu từ đầu tới đuôi (anterior to posterior) từ ngay sau cung hầu đầu tiên (Hunt et al. 1991) (Prince et al. 1998) (Kuratani 2004). Tương tự, một nhóm gen Dlx được biểu hiện trong quá trình phát triển theo hướng trước ra sau (ventral/dorsal) (Schilling 2003) (MacDonald et al., 2010).

                Hox genes là tiêu biểu cho mối quan hệ này. Các genes này có đặc điểm nhận dạng như: đều có chuỗi 180 cặp ba-zơ gọi là homeobox(vì thế có tên Hox), đều là những protein liên kết ADN có nhiệm vụ “bật/tắt” các genes khác và có cách sắp xếp đặc thù. Trình tự của chúng trên nhiễm sắc thể trùng với trình tự biểu hiện của chúng: ở một đầu của cụm gene là Gene Hox được kích hoạt ở đầu sinh vật lần lượt tới các gene Hox theo trình tự trên cơ thể rồi tới gene Hox được kích hoạt ở đuôi sinh vật ở đầu còn lại của cụm genes. Những genes này có liên quan đến việc sắp xếp bố cục cơ thể sinh vật: đầu ở đâu, thân ở đâu... v.v. và được kích hoạt đầu tiên ở giai đoạn mầm đuôi (phylotypic). Một trong số các lí do của hiện tượng bảo toàn hình thái ở giai đoạn này là vì những genes này sẽ tương tác với nhau và với những gene khác để hình thành sơ đồ phát triển sau này. Giữa toàn thể các genes có sự tương tác với nhau và nhiều genes có thể được sử dụng nhiều lần, VD như người ta phát hiện có một vài mô kích thích sự hình thành thủy tinh thể, bao gồm trung bì tim => thay đổi thời gian biệt hóa tim có thể ảnh hưởng tới sự hình thành mắt! Vì thế là nền tảng cho toàn bộ quá trình phát triển sau này với quá nhiều quá trình phụ thuộc, hình thái giai đoạn mầm đuôi ít chịu ảnh hưởng của các biến đổi tiến hóa ở sinh vật trưởng thành => sinh vật có rất nhiều điểm tương đồng như đã phân tích.

 Tất cả genes trong cùng một cột đều tương đồng về thứ tự. Tất cả các động vật đã xét nghiệm từ trước đến nay đều có bản đồ thông tin vị trí này mã hóa trong bộ gen của chúng.

              Một kết quả bất ngờ của sinh học phân tử, không những phôi ĐVCXS mà tất cả động vật đa bào (từ giun đến côn trùng đến thú có vú đến sứa) đều dùng genes Hox để định hình cơ thể! Tuy nhiên có khác biệt: ĐVCXS có 4 bản sao của chuỗi genes Hox trong khi ruồi giấm Drosophila(động vật đầu tiên được phát hiện có genes Hox) chỉ có một cụm; chuột và người có 13 genes hox trong mỗi cụm còn  Drosophila có 9, và Hydra (thủy tức) có 2. Sự thống nhất của các genes này trong quá trình phát triển của toàn thể động vật đã dẫn đến sự hình thành khái niệm zootype - dạng động vật – dạng chung liên kết tất cả động vật lại chứ không chỉ phôi thai của một ngành duy nhất (ngành ĐVCXS).

=> Trong khi những người như Jonathan Wells rêu rao rằng không có sự tương đồng giữa phôi thai của ĐVCXS, sinh học phân tử thực sự đang khám phá ra những thông tin mở rộng sự tương đồng ấy, tìm thấy những đặc điểm chung kết nối tất cả động vật!

***

Nếu muốn đọc thêm về những bằng chứng không thể chối cãi về những dấu vết vẫn còn trên chính thân thể của chúng ta do tổ tiên cá trong quá khứ để lại, và để đọc những kiến thức khoa học thực thụ do một nhà khoa học thực thụ viết, mời các bạn xem qua cuốn “Your Inner Fish – Con cá trong bạn” của Neil Shubin, mà NXB Trẻ đặt là “Tất cả chúng ta đều là cá”

Khuyến mãi tý cổ sinh vật học

Xem

Ngoài các chi tiết hay ho trên, mô thức phát triển của ĐVCXS - nơi mà một  thân thể sống dưới nước được biến đổi thành một sinh vật thích nghi tốt hơn với MT trên cạn – gần như trùng với lịch sử hóa thạch. (“cá” trước, rồi lưỡng cư, rồi động vật có màng ối)

những sinh vật có dây sống đầu tiên xuất hiện trong ghi chép hóa thạch là phân ngành sống đầu -

 cephalochordates những sinh vật giống cá nhỏ không có cả hàm và một cái đầu thật sự; rất giống với lưỡng tiêm  Branchiostoma  kiếm ăn bằng cách lọc nước qua mang. Sau đó các loài có dây sống xuất hiện trong ghi chép hóa thạch theo một trật tự rõ rệt (lưu ý rằng nội dung sau đã được giản lược rất nhiều)

• Sinh vật có dây sống có đầu thực sự (Động vật có hộp sọ - Craniates) nhưng vẫn chưa có hàm giống như cá mút đá myxine hiện đại (hagfish).
• ĐVCXS không hàm sơ khai (siêu lớp cá không hàm Agnathans) giống như cá mút đá hiện đại (lamprey)
  • Ấu trùng lamprey (ammocoetes) bề ngoài giống với lưỡng tiêm Branchiostoma  và lọc thức ăn qua mang theo cách tương tự. (xem hình lamprey so với hagfish)
• Nhiều loài cá có mang (Động vật có quai hàm - Gnathostomes).
  • Hàm của một số Gnathostomes cổ (Acanthodians) trông giống như những cung hầu bị lớn ra.
• Cá giống sinh vật bốn chân (Tetrapodomorpha, một nhóm nhỏ của  Sarcopterygii  đã nêu).
• Sinh vật bốn chân sơ khai (sinh vật giống lưỡng cư).
  • Sinh vật bốn chân cổ giữ lại mang ở trong giống như cá Tetrapodomorpha.
• Động vật có màng ối sơ khai (“Bò sát” không cung - Anapsid “reptiles”)
• Lớp cung một bên sơ khai Synapsids (Tổ tiên của thú có vú) và Lớp hai cung  Diapsids (tổ tiên “bò sát” & chim)
• Chim & thú sơ khai.
  • Thú sơ khai đẻ trứng giống như diapsids; các thú đơn huyệt - monotreme mammals vẫn giữ đặc tính này.

[Xin lưu ý rằng mô thức sắp xếp những biến đổi theo thời gian trong ghi chép hóa thạch – chuỗi sinh vật – đã được thừa nhận rộng rãi trước khi Darwin xuất bản sách Nguồn Gốc Các Loài (1859) rất lâu. Người đưa ra chúng chính là những nhà địa chất theo Sáng Tạo Luận – cho rằng Chúa Trời tạo ra muôn loài]

***

         Tới thời điểm này hy vọng rằng tôi đã cho các bạn thấy rằng việc những NCTH bảo rằng các cấu trúc hầu ở phôi động vật có màng ối chỉ là những “nếp gấp”, “rãnh” chỉ giống mang về hình thức nói trắng ra là LỪA ĐẢO. Có cả một đống tương đồng về giải phẫu, ít nhất một chu trình sinh lý chung, một sự tương đồng về cơ chế di truyền chi li mà họ không hề muốn bạn biết. Với trình độ của mình, Wells, (một nhà sinh học phát triển), Elizabeth Mitchell(bác sĩ sản khoa) & Menton(nhà giải phẫu học), phải đều hiểu rất rõ những kiến thức về giải phẫu/phôi học đã nói trên; vậy mà, họ rắp tâm lờ tịt hết những điều đó mà nói với độc giả, những người không chuyên chỉ có thể hy vọng vào lương tâm của người làm khoa học, rằng các khe hầu của động vật có màng ối chỉ như những đường song song hay là nọng cằm của người mập. Cái này là do dốt nát hay dối trá?

          Bỏ qua chuyện đó, thế họ giải thích thế nào về hiện tượng có những điểm tương đồng ở những phôi thai Đ VCXS rất khác nhau khi trưởng thành? Họ thích đưa ra những so sánh rất khập khiễng giữa sinh vật sống & những món nhân tạo như xe cộ: lý do sinh vật A có những điểm tương đồng với sinh vật B không phải do chúng có cùng tổ tiên mà là do 'cùng mẫu thiết kế' (common design), cũng như xe hơi sản xuất bởi 2 công ty khác nhau cùng có 4 bánh & pít tông (có một NCTH Việt đặt một giả thiết táo bạo <đọc lâu rồi tôi chỉ nhớ đại khái> : các siêu rô-bô sau này đào bới ra chiếc thủy phi cơ sẽ hình dung nó là bước trung gian khi tàu biến thành máy bay, theo <một cách hiểu méo mó về> thuyết tiến hóa). Vâng, hãy mạnh dạn so sánh như thế, vì xe cộ & thủy phi cơ cũng biết đẻ con, cũng chịu ảnh hưởng của chọn lọc tự nhiên & quy luật di truyền <thở dài>. Thử xét cách so sánh trên là đúng, thì câu hỏi đầu tiên bật ra là: nếu như động vật có màng ối là xe hơi, thì tại sao thuở đầu đời chúng lại phát triển một dạng phôi thai nhìn y như tàu ngầm?

         Nhiều người nghĩ rằng “bán cái” tất cả những sự vật hiện tượng trong tự nhiên vào tay một thế lực bí ẩn là họ đã trả lời được tất cả những câu hỏi nhức đầu. Điều này chẳng những là lười biếng & hèn nhát về tư duy mà còn đẻ thêm những câu hỏi nhức đầu hơn: “cùng một thiết kế”=> cùng nhà thiết kế hay cùng nhiều nhà thiết kế (như nhiều công ty xe hơi)? Họ thiết kế thế nào? Sao lại thiết kế như thế (VD, cái đường đi 30 m ấy)? Sao họ lại thiết kế trong khoảng thời gian họ đã chọn? Kể tới sáng mai không hết...

So sánh dây thần kinh hầu hồi quy - recurrent laryngeal nerve (rln) ở người, hươu cao cổ và khủng long cổ dài (nguồn)

          Mà nếu trong cái sự lười & nhát cùng cực, người ta bảo nhà thiết kế này toàn năng & đầu óc con người tầm thường hèn mọn không thể hiểu được (như cái xe không thể hiểu được kỹ sư thiết kế, ờ mà cái xe nó biết nghĩ chắc nó cũng không coi tự xem thường, lăng nhục bản thân & đồng loại như là một đức tính tốt như chúng ta) thì vấn đề càng tệ hơn: vì một “đấng thiết kế” như thế có thể tạo ra bất cứ thứ gì, bằng mọi cách, với những lí do chỉ “đấng” ấy mới biết. “Đấng” có thể tạo ra một thế giới toàn những sinh vật phản khoa học như sư điểu (griffin) hay nhân mã (centaur) mà nếu thích “đấng” có thể tạo ra một thế giới nhìn y như thể nó đã tiến hóa một cách tự nhiên mà không hề có sự can thiệp siêu nhiên nào (như thế giới chúng ta đang sống). Không có bất cứ quan sát thực tế nào có thể bác bỏ câu “Trời sinh nó vậy!”

           Hãy so nó với thuyết tiến hóa. Với thuyết tiến hóa, cho rằng mà các cơ quan được biến đổi từ những những thứ sẵn có để phục vụ những nhu cầu mới, thì sự tồn tại của những cấu trúc chắp vá, khôi hài & kém hiệu quả không những dễ hiểu, mà còn là một dự đoán của học thuyết. Nói cách khác, nếu tiến hóa là đúng thì chúng ta phải tìm thấy những thứ như thế này!

Trích dẫn và tham khảo

Hiện/Ẩn

(1)

(2) “Never in the course of development does a human embryo absorb oxygen from water as fish do with gills. (The human embryo is fully supplied with oxygen through the umbilical cord.) In fact, these “gill slits” are not even slits.” (Mitchell & Mitchell 2007)

(3) So what are these misnamed structures? Actually, they are nothing more than folds in the region of the tiny embryo’s throat. By the 28th day of life, the embryo’s brain and spinal cord seem to be racing ahead of the rest of the body in growth. Therefore, for a time, the spinal cord is actually longer than the body, forcing the body to curl and flexing the neck area forward. (This curled embryo with the long spinal cord is mistakenly accused by some people of having a tail.)Just as many people develop a double chin when bending the neck forward, so the embryo has folds in its neck area due to this flexing. (Mitchell & Mitchell 2007)

(4)“pharyngeal folds are never even rudimentary gills; they are never “gill-like” except in the superficial sense that they form a series of parallel lines in the neck region.” (Wells 2000, pp.105-106)

(5) “The discovery and true interpretation of the branchial fissures in the embryo of the higher vertebrata belongs to Rathke, […] Shortly after this, Huschke illustrated the matter particularly in the chick […]. Very recently Reichert has pursued the subject deeply; he calls the branchial arches visceral arches―Müller’s Archiv für 1837. His assertion, that these are not branchial arches, is a mere dispute about a word; it was never imagined that the parts in question were propergills; but they are vascular arches, which are in every respect analogous to the vascular arches of the gills of fishes, only not branching like these. (Wagner 1844, p. 111,)”

(6)”It may therefore be said with perfect propriety, that the higher Vertebrates undergo changes through which in different periods of their life, they resemble the lower ones; that there is a period when the young bird has the structure, not only the form, but the structure, and even the fins, which characterize the Fish. And of the young Mammals the same may be said. There is a period in the structure of the young Rabbit, (in which the investigations have been traced more extensively than in any other species,) when the young Rabbit resembles so closely the Fish, that it even has gills, living in a sac full of water breathing as Fishes do.” (Agassiz 1849, p. 96,)

(7)”In all Vertebrata already discussed [lampreys, sharks, bony fish] we found that they either always breathed through gills, or at least did so in early life, as in the case of Frogs and Salamanders. On the other hand, we never meet with a Reptile, Bird, or Mammal which at any period of its actual life breaths through gills, and the gill-arches and openings which do exist in the embryos are, during the course of their ontogeny, changed into entirely different structures, viz. into parts of the jaw-apparatus and the organ of hearing.” (Haeckel 1902, p.302,)

http://www.talkorigins.org/faqs/wells/haeckel.html#hox_genes

Read More